1. උණ හැදුණාම බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යාව අනුව එක්තරා පෙති වගයකි.
2. ඒ පෙති නිසා ඇතිවන උගුරේ වේලීමට තවත් සිරප් එකකි.
3. එම සිරප් එක නිසා ඇතිවන සෙමට තවත් පෙති වගයකි.
4. එලෙස සෙම අඩු වීමට බොන පෙති නිසා පීනස ඇති වෙයි.
5. පීනසට බොන පෙති නිසා ආයිත් කැස්ස ඇති වෙයි.
6. එවිට වැල්මිලැක්ස් (වැල්මී වලින් හැදූ පෙරදිග ආයුර්වේද වෛද්‍ය විද්‍යාත්මක පානයක්) බීම හැර වෙන විකල්පයක් නැත.
නමුත් උණ හැදුණාම පෙරදිග වෛද්‍ය විද්‍යාව අනුව කොත්තමල්ලි, පත්පාඩගම්, ඉඟුරුපියලි, වෙනිවැල්ගැට, ක‍ටුවැල්බ‍ටු පත අට එකට හිඳවා කල්කත් කවලම් කර පරණ මී පැණි සමග තුන් වේලක් බීමෙන් උණ හැදීම නිට්ටාවටම සනීප වෙයි. නිවාරණයි, ප්‍රත්‍යක්ෂයි. අතුරු ආබාධ කිසිවක් නැත.වියුක්ත සහ සංයුක්ත දැනුම් වල ප්‍රධාන වෙනස සඳහා පොඩි උදාහරණයක් තමයි ඉහත දැක්වුවේ. වියුක්ත නිසාම අතුරු ආබධ ගහණ කසිකබල් බටහිර වෛද්‍ය ක්රමය සුද්දන් විසින් මෙරට පතුරුවා නොහරින්නට, දෙවියන්ගෙන් ලත් අපගේ පෙරදිග වෛද්‍ය විද්‍යාවන් මගින් හෘද සැත්කම් පවා අතුරු ආබාධ රහිතව කරන ආකාරයට වර්තමානයේදී පවතීවි. (ගම්පහ වික්‍රමආරච්චි ආයුර්වේද වෛද්‍ය විශ්වවිද්‍යාලයේදී ඒ ආකාරයේ සැත්කම් ගැන කරනු ලබන පරීක්ෂණ අපගේ ජාතියට අභිමානයකි.)
“ස්වභාවිකව ඇති සංඝටක කිසිවක් තනිව නෑ. ඒවා වෙනත් සංඝටක සමග මිශ්‍රව තමයි තියෙන්නේ. අතුරු ආබාධ අඩු ඒකයි. බටහිර ඖෂධ සමාගම් කරන්නේ මේ සංඝටක එකක් වෙන් කරගෙන ඒකට පේටන්ට් අරන් ඊට පස්සේ ඒක තනිවම පෙති හෝ කරල් හැටියට දෙනවා. ඒක ලාභදායී ව්‍යාපාරයක්. නමුත් අතුරු ආබාධ වැඩි මොකද අර ස්වභාවිකව තියෙද්දී වගේ ඒ අතුරු ආබාධ පාලනය කෙරෙන අනිකුත් සංඝටක එහි නැති නිසා” යැයි වරක් දර්ශණ කස්තුරිරත්න මහතා අපට පැවසුවේය.
මීට දෙදහස් වසරකට පමණ පෙරදී බුද්ධදාස මහරජතුමා විසින් රචිත “සාරාර්ථ සංග්‍රහය” නම් මා හැඟි වෛද්‍ය ග්‍රන්ථයත්, එතුමාගේ ශල්‍යාගාරයේ තිබී හමුවූ චිකිත්සක උපකරණත්, සිංහලයාගේ වෛද්‍ය විද්‍යාවේ අතීත ශ්‍රී විභූතිය ලොවට හඬගා කියමින් සිටී. පෙර රජ දරුවන්ගෙන් උරුම වූ එවන් ශ්‍රේෂ්ඨ දැනුම් සම්භාරයන් වැඩිදියුණු කර නොගන්නා සිංහලයෝ සමහරක්, තවමත් බටහිරයන්ගේ පෙති වලින් සිය පණ කෙන්ද රැක ගනිමින් සිටීම සිටීම ඒ රජ දරුවන්ටත් කරන නිග්‍රහයකි.
කකුලක් කැඩුණු අයෙකුට බටහිර වෛද්‍ය විද්‍යානුකූලව යකඩ පටි හා මැහුම් දමා අස්ථි බද්ධ කළත්, ඒ අඬු පඬු දිග හැර ගැනීමට නොහැකි විටදී බටහිර වෙදැදුරන්ද පවසන්නේ, “අන්න අර අහවල් කැඩුම්-බිඳුම් වෙද මහත්තය ගාවට ගිහිල්ලා තුන් දොහක් නැවතිලා තෙල් බේත් කරගෙන සනීප කරන්න” ලෙසටයි.
බටහිර වෛද්‍ය ක්රමය දේවත්වයෙන් පුදමින් සිටින අපේ රටේ බලධාරීන්ට මෙරටට ගැලපෙන වෛද්‍ය ක්‍රමයක් සඳහා මංපෙත් හෙළි කිරීමට තවමත් නොහැකි වී සිටින්නේ බටහිර වෛද්‍ය අධ්‍යාපනය ලැබූ “සමහර” වෛද්‍යවරුන් ඔවුන්ගේ දැනුම, ආධිපත්‍යය සහ බඩගෝස්තරය කඩා වැටෙනවාට තියෙන විරුද්ධත්වය නිසා නොවේද?
කොළඹ විශ්ව විද්‍යාලයේ මහාචාර්ය සරත් රණසිංහ මහතා වරක් මෙසේ පැවසීය. “ආයුර්වේද පනත සංශෝධනය විය යුතුයි. නමුත් මේ පනත සංශෝධනය වන බවක් පේන්නේ නෑ. මගේ ශිෂ්‍ය ශිෂ්‍යාවන්ට මම කියලා තියෙනවා මේ පනත සංශෝධනය වුනොත් මගේ කණ කපනවා කියලා. ආයුර්වේද පනත තවමත් සංශෝධනය වී නැති නිසා මගේ කණ බේරිලා තියෙනවා.
උසස් පෙල විෂය ධාරාවට ආයුර්වේද විෂය ඇතුලත් කර නැහැ. යුරෝපීය විෂය ධාරාවක් සඳහා ඇතුලත් කිරීමට හැකිනම් අපේ මුතුන් මිත්තන්ගෙන් පැවත එන දේශීය වෙදකම උසස් පෙල විද්‍යා ධාරාවට ඇතුලත් කිරීමට බැරි ඇයි. සෑම වෛද්‍ය ක‍්‍රමයකටම තොටිල්ල තමයි අත්බෙහෙත. දේශීය වෛද්‍ය ක්රමය කෙරෙහි ලෝක අවධානය යොමුව තිබෙනවා. බටහිර ඖෂධ මේ වන විට බිඳ වැටෙමින් පවතිනවා. දේශීය වෛද්‍ය ක්රමය සඳහා විශාල ඉල්ලූමක් නිර්මාණය වී තියෙනවා.”
