අබෞද්ධ රටවල බෞද්ධ ගති
කැනඩාවේ ප්‍රධාන සංඝනායක,
රාජකීය පණ්‌ඩිත
වැහිහේනේ පඤ්ඤාලෝක නාහිමි
වර්තමාන ලෝකයේ භෞතික දියුණුවෙන් උච්චස්‌ථානයක වැජඹෙන රටවල් අතර ඇමරිකාව කැනඩාව බොහෝ ඉදිරියෙන් සිටින රාජ්‍යයන් ලෙස හැඳින්වීම අසාධාරණයෑයි මම නො සලකමි. ඓතිහාසික සාධක අනුව ඉන්දියාව, ලංකාව වැනි පෙරදිග රටවලට හිමි දියුණු පැරණි සෞභාග්‍ය සම්පන්න කීර්තිමත් අතීතයක්‌ මේ රටවල් සතු නො වූවත්, ශත වර්ෂ දෙකක් තුනක් තරම් මෑත භාගයේ සිට ලබා ඇති සංවර්ධනය හා දියුණුව සැබවින් ම විස්‌මය ජනක බව සඳහන් කළ යුතුය. නවීන විද්‍යාව, තාක්‍ෂණය, කාර්මික ඥානය මනුෂ්‍යයා ගේ ශුභ සිද්ධියට හා භෞතික සැප සම්පත් සඳහා උපයෝගී කරගෙන තිබෙන අන්දම ද පුදුම එළවන සුළුය. මෙලොව ජීවත්වන මනුෂ්‍යයන් මොන තරම් සුව පහසුකම් ඇතිව සුඛෝපභෝගී ජීවිත ගත කරනවාදැයි හොඳින් තේරුම් ගත හැක්‌කේ මේ රටවල වැසියන් ගේ ජීවිත දෙස බැලීමෙනි.
ස්‌වශක්‌තිය කෙරෙහි විශ්වාසය තැබීම, උත්සාහයෙන් හා ධෛර්යයෙන් යුතුව කටයුතු කිරීම මොවුන් ලබා ඇති සීග්‍ර දියුණුවට බෙහෙවින් හේතු වූවාට සැක නැත. එසේ ම රටේ පාලකයන් ගේ දූරදර්ශී ඥානය, යුක්‌ති ගරුක බව හා සාධාරණත්වය ආදී උසස් ගුණ එහිලා විශේෂ අනුබලයක්‌ වූ බව කිව හැකි ය. ඒ නිසාම දක්‍ෂ කම, උත්සාහය, බුද්ධිය ඇති කවර තරාතිරමේ පුරවැසියකුට වුවද බාධාවකින් තොරව අවහිරයක්‌ නැතිව දියුණු විමට උසස්‌වීමට අවස්‌ථාව සැලසී තිබීම ද විශේෂ හේතු ලෙස දැක්‌විය හැකි ය.
මිනිස්‌කමේ අගය තේරුම් ගැනීම
ලෝකයේ විවිධ රටවලින් පැමිණ මේ දෙරටෙහි ස්‌ථිර පදිංචිය ලබා සිටින ජාතීන් ගේ සංඛ්‍යාව අති විශාල ය. ජාති, කුල, ආගම්, භාෂා ආදියෙන් ඔවුන් බෙදී සිටියත් හැම දෙනාට ම සාමයෙන් සමගියෙන් යුතුව සැකෙන් බියෙක්‌ තොරව නිදහසේ සතුටින් ජීවත්වීමට හැකි යහපත් වාතාවරණයක්‌ රට තුළ පැවතීම කාගේ වුව ද ප්‍රසාදයට හේතුවන ශුභ ආරංචියක්‌ වනු නිසැකයි.
1989 අගෝස්‌තු මාසයේ 17 දින ටොරොන්ටෝ නගරයෙහි පිහිටි CIVIC CENTER නම් ස්‌ථානයෙහි පැවැති උත්සවයකට අමුත්තකු වශයෙන් සහභාගි වීමට මට ද අවස්‌ථාව ලැබිණ. කැනඩාවේ පුරවැසිභාවය ලැබීමට සුදුසුකම් ලත් රටවල් 26 කින් තෝරාගත් ස්‌ත්‍රී පුරුෂයන් 76 දෙනකුට මෙදින පුරවැසිභාවය ප්‍රදානය කිරීම මෙහි වැදගත් සිද්ධිය ලෙස සඳහන් කළ යුතු ය. අනතුරුව විනිශ්චයකාරතුමා අභිනව පුරවැසියන් අමතා පවත්වනු ලබූ කෙටි සාරවත් දේශනය හැම දෙනා තුළ ම උසස් හැඟීSම් ඇති කිරීමට සමත් වූ අතර එම දේශනයෙහි ඇතුළත් මූලික අදහස සැකෙවින් මෙහි සඳහන් කිරීමට මා කල්පනා කළේ කවර රටක කෙනකුට වුවද ඉන් ලද හැකි ප්‍රයෝජනය ගැන සැලකීමෙනි. -ලෝකයේ නොයෙක්‌ රටවලින් මෙහි පැමිණි ඔබ හැම විවිධ තරාතිරම්වලට අයත් වුවත් අද සිට කැනඩාවේ සියලු අයිතිවාසිකම්වලට හිමිකාරයන් වන බවත්, ජාති ආගම්, පංති ආදී භේදයෙන් තොරව එක පවුලක පිරිසක්‌ ලෙස ක්‍රියා කිරීමට වගබලා ගැනීම ඔබ හැමගේ මූලික අරමුණ විය යුතු බවත් විනිසුරුතුමා අවධාරණයෙන් ප්‍රකාශ කරන ලදී."
රටවල් වශයෙන් ජාති, කුල, පංති, ආගම් ආදි වශයෙන් මිනිසා බෙදා වෙන් කර ගැනීම නො දියුණු බවේ ප්‍රධාන ලක්‍ෂණයයි. මෙවන් පටු සීමාවක ජීවත්වන්නා මනුෂ්‍යත්වයේ වටිනාකම නො දත්තෙකි. මේ පටු හැඟීමෙන් ඈත්ව පුළුල් ලෙස සිතන උසස් උදාර හැඟීම්වලින් පිරිපුන් මනුෂ්‍යයා මිනිස් වර්ගයා දෙස බලන්නේ එකම පවුලක පිරිසක්‌ හැටියට යි.
-උදාර චරිතානාන්තු - වසුධෛව කුටුම්බකම්"
උදාර උසස් හැඟීම් ඇති තැනැත්තාට මුළු ලොවම එකම පවුලකි.
බුදුරජාණන් වහන්සේ මේ උතුම් උදාර ගුණය ස්වකීය චරිතයෙන් ආදර්ශයෙන් හා ධර්මයෙන් ලොවට හෙළි කළ උතුමාණන් වහන්සේ යි. ජාති කුල පංති ආගම් ආදියෙන් පමණක් නොව දුප්පත් පොහොසත් උගත් නූගත් සතුරු මිතුරු නෑ නොනෑ වශයෙන් ද කිසිවකු කෙරෙහි භේදයක්‌ වෙනසක්‌ නො දැක්‌වීමේ උදාර පිළිවෙත උන්වහන්සේ අනුගමනය කළ සේක.
-මේ සසර ගමන් කරන ඔබට මවු නො වූ විරූ කෙනෙක්‌ නැත. පියා නො වූ විරූ කෙනෙක්‌ නැත. සහෝදරයා නො වූ විරූ කෙනෙක්‌ නැත. සහෝදරාදී නොවූ විරූ කෙනෙක්‌ නැත..." ආදී ශ්‍රෙෂ්ඨ බෞද්ධ ඉගැන්වීම් තුළින් ද්වනිත කර ඇත්තේ ද මනුෂ්‍යත්වය පිළිබඳ මේ උතුම් සංකල්පය බව පෙනේ.
එහෙත් මහ පුදුම අවාසනාවකට මෙන් අද පෙරදිග බෞද්ධ රටවල් මෙකී උසස් බෞද්ධ හැඟීම් වලින් පිරිහීමට පත්වුණා පමණක් නොව, මිනිසාට මිනිසා හඳුනාගත නො හැකි තරමට එකිනෙකා ඇන කොටා ගන්නා තරමට ඔවුන් මරා ගන්නා තරමට දරුණු වී ඇති සැටිත් ඇමරිකාව කැනඩාව වැනි රටවල් නිදහසේ සැනසිල්ලේ මිනිසාට විසිය හැකි ක්‍ෂෙමභූමි අභයභූමි බවට පත්වී ඇති සැටිත් දකින විට පැහැදිලි වන්නේ බෞද්ධ හැඟීම් බෞද්ධ ගති මේ රටවල හොඳින් ක්‍රියාත්මක වන බවය. මනුෂ්‍ය ජීවිතයේ ශ්‍රේෂ්ඨත්වය මෙන් ම මනුෂ්‍ය ධර්මයන් ගේ සංවර්ධනය කෙරෙහි බුදු සමය දක්‌වන ආකල්පය අති විශිෂ්ටය. මේ උතුම් හැඟීම් මූර්තිමත් කර දක්‌වන ශ්‍රී ලංකාව වැනි ථෙරවාදී බෞද්ධ රටවල අද මනුෂ්‍ය ජීවිතයට එල්ල වී ඇති තර්ජනය එක අතකින් උතුම් දහමකට කරන නිග්‍රහයක්‌, සමච්චලයක්‌ ලෙස සැලකිය හැකි ය.
පාරප්‍රාප්තිය සඳහා ක්‍රියා කරන තැනැත්තා අංශ දෙකකින් සංවර්ධනය විය යුතු බව බුදුදහම ඉඳුරාම දක්‌වයි. එනම් බුද්ධිමය අංශය හා භාවමය අංශයයි. මෙහි බුද්ධිමය අංශයට ප්‍රඥාව ඇතුළත් වන අතර භාවමය අංශයට කරුණාව මුල්කොට ඇති ගුණ සමුදාය අන්තර්ගත වේ. භාවමය අංශය ගැන නො තකා බුද්ධිමය අංශය පමණක් වර්ධනය කරන්නා නිර්දය බුද්ධිමතකු වන අතර බුද්ධිමය අංශය ගැන නො සලකා භාවමය අංශය පමණක් වඩන්නා ගුණවත් මෝඩයෙක්‌ වේ. එහෙයින් මේ අංශ දෙක අඩුවැඩි නැතිව සමතාවයෙන් වැඩීමේ දියුණු කිරීමේ වැදගත්කම බුදු දහමින් මතුකර දක්වා ඇත. මෙසේ සලකා බලන විට මේ රටවල මිනිසුන් බුද්ධිමය අංශයෙන් මෙන් ම භාවමය අංශයෙන් ද සෑහෙන තරම් ඉදිරියෙන් සිටිනු දැකීම මනුෂ්‍යත්වය අගය කරන සියලු දෙනාගේ ම ඉමහත් ප්‍රසාදයට හේතුවනු නො අනුමාන යි.
ආත්ම විශ්වාසය
ස්‌වභාව ධර්මය පවා මේ රටවල් කෙරෙහි දක්වා ඇත්තේ අනුකූලතාවක්‌ හෝ සානුකම්පික භාවයක්‌ නොවේ. අවුරුද්දේ වැඩි කාලයක් තද සීත දේශගුණයෙන් පීඩා විඳීමට මේ රටවල අයට සිදුවී ඇති අතර ඉතිරි කාලයෙන් වැඩි කොටසක්‌ සැඩ හිරුරැසින් තැවෙමින් ගත කිරීමට සිදුවී ඇත. සෑම අවුරුද්දකම සැප්තැම්බර් මාසයේ අග භාගයේ සිට ආරම්භ වන ශීත කාලය ක්‍රමයෙන් දියුණු වෙමින් දෙසැම්බර්, ජනවාරි, පෙබරවාරි මාසවලදී ඉතා දරුණු බවට පත්වෙන අතර මුළු රට ම හිමෙන් වැසී යන්නේ ය. ඒ කාලයේ හැම ගසක ම කොළ හැළී අතු ඉති පමණක් ඉතිරිවන අතර පොළොවේ තණ කොළ ද මුළුමනින් ම වැනසී යන්නේ ය. ශීත නිවාරණය සඳහා යෝග්‍ය ඇඳුම් පැළඳුම් වලින් තොරව බැහැර යාමට හෝ වැඩපළ ආදියෙහි යෙදීමට හෝ නො හැකි කටුක අමිහිරි අවස්‌ථාවකට මුළු රටවැසියාට ම මුහුණ පෑමට සිදුවෙයි.
ශීතකාලය ඉකුත් වී මැයි මාසයේ දී ඇරඹෙන ග්‍රීෂ්ම කාලය මුළු රට ම ප්‍රබෝධයටත් ප්‍රමෝදයටත් පත් කර වන්නේ ය. මේ කාලය තුළ ගස්‌ වැල් හොඳින් ලියලා සරුසාරව මලින් හා පලින් බරවී යයි. එළිමහනේ විනෝදයෙන් හා සතුටින් කාලය ගත කිරීමට මිනිසුන්ට ඉඩ ලැබී ඇත්තේ ද මේ මාස කිපය තුළ දී පමණකි. පාසල්වල දීර්ඝ නිවාඩු කාලය ඇරඹෙන්නේ ද, දෙමාපියන් සිය දූදරුවන් සමග විනෝද ගමන් චාරිකා ආදියෙහි යෙදෙන්නේ ද මේ කාලයෙහි ය. ක්‍රීඩා තරඟ සමාජ උත්සව ප්‍රීති උත්සව බහුලව පවත්වන්නේ ද මේ කාලයේ ය. ධාන්‍ය වර්ග එළවළු හා භෝග ජාති සිටුවා අස්‌වැන්න නෙළාගන්නා සමය ද මේ කාලය වේ. දියුණු වූ විද්‍යාත්මක ක්‍රම උපයෝගී කර ගනිමින් මෙරට ගොවියන් විසින් මේ මාස කීපය තුළ නිෂ්පාදනය කරනු ලබන විශාල ධාන්‍ය ප්‍රමාණය කොපමණ ද යනු ලෝක ජනගහනයෙන් අඩකට තරම් ඒ ධාන්‍ය ප්‍රමාණවත් වේ යෑයි කියනු ලැබේ.
මෙසේ ස්‌වභාව ධර්මයේ පවා දයාවිරහිත දරුණු කටුක අත්දැකීම් හමුවෙහි නො සැලී නො බියව එයට මුහුණ දෙමින් ජයග්‍රහණය අත්කර ගැනීමටත්, එතෙකින් නො නැවතී පෘථිවි සීමාව ද ඉක්‌මවමින් සඳමඩල පවා ජයගැනීමටත් මෙරට වැසියා සමත් වූයේ දේව බලයකින් හෝ වෙනත් කිසිවකුගේ වරප්‍රසාදයකින් හෝ නොව හුදු ආත්ම විශ්වාසය, උට්‌ඨාන වීර්යය හා බුද්ධි බලය නිසා ම යෑයි කිව යුතුයි. නොමිලයේ දීම, නිකම් දීම වැනි කපටි වැඩවලින් මේ රටවල අය රැවටීමට නො හැකි වී ඇත්තේ ද ආත්ම විශ්වාසය, ආත්ම ධෛර්යය ඔවුන් තුළ හොඳින් පවතින නිසා විය යුතුයි.
දිව්‍ය ලෝක හෝ බ්‍රහ්ම ලෝක නිර්මාණය කර ගෙන එහි වෙසෙමින් දිව්‍ය සම්පත් හා බ්‍රහ්ම සම්පත් විඳින්නේ ද, ප්‍රේත ලෝක හෝ අපාය තනාගෙන එහි ඉපදී ප්‍රේතයන් ලෙස තිරිසනුන් ලෙස නිරාදුක්‌ විඳින්නේ ද, තිරිසන් ලෝක හදාගෙන තිරිසනුන් ලෙස ජීවත්වන්නේ ද මේ මහ පොළොවේ ජීවත්වන මිනිසා ම බව මීට වසර 2500 කටත් ඉහත දී අවබෝධ කොට ගෙන, ලෝකයාට තේරුම් කර දුන් උතුමා බුදුරජාණන් වහන්සේ බව මෙනෙහි කරනවිට එදා උන්වහන්සේ ලොවට හෙළිකළ ඒ උතුම් පණිවුඩය මේ රටවලක්‍රියාත්මක වන බව මා කියන්නේ නමින් බෞද්ධ එහෙත් බෞද්ධ කමක්‌ නැති ශ්‍රී ලංකාව වැනි රටවල නාමමාත්‍ර බෞද්ධයන්ට අගෞරවයක්‌ හෝ මදි පුංචි කමක්‌ කරනු සඳහා නොවේ.
කර්ම බලය ජය ගැනීම
සියලු දේ කර්මයට භාරදී කර්මය ලවා ඉටුකර ගැනීමේ දුර්වල කල්පනාව නිසාදෝ ලාංකික බෞද්ධයන් අද වැටී ඇත්තේ අන්ත පරිහානි තත්ත්වයකට ය. මේ හේතුව නිසා ලාංකික බෞද්ධයන් කර්මයෙන් පීඩා විඳිමින්, කර්මයෙන් පහර කමින් අවසානයේ දී කර්මය නිසා ම විනාශයට පත්වන සැටි අතිශයින් ෙ€දජනක ය. කර්මය පිළිබඳ උසස් බෞද්ධ සිද්ධාන්තය කාලයක සිට වැරදි ලෙස සමාජයට තේරුම් කර දීමේ භයානක අවස්‌ථාවකට වර්තමාන ලාංකික බෞද්ධයන් මුහුණ පා ඇත යනු මගේ හැඟීමයි. ඒ නිසා අතීතයේ පෙරදිග ධාන්‍යාගාරය ලෙස පැවැති ශ්‍රී ලංකාව වර්තමානයේ දී පුරන්ව ගියා පමණක් නොව ලෝකයෙන් ණයට ඉල්ලාගෙන කෑමට පුරුදු වූ දුගී දුප්පත් අසරණ ජාතියක්‌ බවට පත් වීමට හේතු වූ බව ද කිවයුතුයි. අදීන ශ්‍රේෂ්ඨ සිංහල ජාතියක්‌ ගොඩනැගීමටත් රට ධර්මද්වීපයක්‌ කිරීමටත් මඟ පෙන්වූ උතුම් බෞද්ධ ඉගැන්වීමක්‌ මෙසේ වරදවා ගැනීම රටේ පරිහානියටත් විනාශයටත් හේතු වී ඇතැයි පෙන්වා දෙනු කැමැත්තෙමි.
ඇමරිකන්වරුන් හා කැනේඩියන්වරුන් කර්මය ජය ගෙන ඇත්තේ ආත්ම විශ්වාසයෙන් යුතුව ක්‍රියා කිරීම නිසාය යනු මගේ හැඟීමයි. ඇත්ත වශයෙන් ම ඔව්හු උත්සාහවන්තව ධෛර්යයෙන් යුතුව නො මැළිව වැඩ කරති. අවංකව වැඩ කරති. නිකරුණේ කාලය ගත නො කරති. රැකියාවක් කළ හැකි හැම දෙනා ම රැකියාවක යෙදී සිටිති. මේ නිසා හැම පවුලකට ම හොඳ ආර්ථික තත්ත්වයක්‌ උසස් ජීවන මට්‌ටමක්‌ ඇත. පෝෂ්‍යදායක ආහාර පාන ගැනීම නිසා ඔවුන් හොඳින් වැඩුණු නිරෝගී දේහ ඇති ශක්‌තිමත් පුරුෂයන් වන අතර දක්‌ෂකමින් හා බුද්ධිමත් බැවින් ද ඉහළ මට්‌ටමක සිටින බව කිව හැකි ය. කේන්දරය ගැන විශ්වාසය තබා හොඳ කාලය ලබන තුරු බලා සිටීම, නැකැත් අනුව වැඩකටයුතු ආරම්භ කිරීම, දෙවි දේවතාවන් උදෙසා පුද පූජා පැවැත්වීම, බාරවීම වැනි මාර්ග ඔස්‌සේ ස්වකීය දෛවය උදාකර ගැනීමේ ක්‍රමය මේ රටවල අය නො දැන සිටීම ඔවුන් ගේ විශාල ජයග්‍රහණයකැයි මට හැඟේ. බුදු සමයේ එන
නක්‌ඛත්තං පතිමානෙන්තං
අත්ථො බාලං උපච්චගා
අත්ථෝ අත්ථස්‌ස නක්‌ඛත්තං
කිං කරිස්‌සන්ති තාරකා"
නැකැත් බලා වැඩකරන අඥානයා කෙරෙන්, බලාපොරොත්තු වන අර්ථ සිද්ධිය ඉක්‌ම යන්නේ ය. අභිෂ්ට ප්‍රතිඵල ලාභය ම නැකත වේ. ග්‍රහ තාරකාවෝ කවර නම් යහපතක්‌ සලසත් ද රෑ නො සලසත් මැයි. මෙවැනි වැදගත් බෞද්ධ ඉගැන්වීම් වල යථාර්ථය මේ රටවල ක්‍රියාත්මක වන බව මෙහිලා සඳහන් කළ යුතුයි.
ආදර්ශවත් ගති
සමාජයට මෙන් ම අසල්වැසියාට ද අවහිරයක්‌ කරදරයක්‌ සිදු නො වන අන්දමට ජීවත්වීම කෙරෙහි ඇමරිකන්වරුන් හා කැනේඩියන්වරුන් දක්‌වන ආදර්ශය ද ඉතා අගනේ ය. අනුන් ගැන කතා කිරීම, අනුන්ගේ වැඩ කටයුතු පිළිබඳ ගුණදොස්‌ විවේචනය වැනි දුර්වල ගති මේ රටවල වැසියන් අතර නැති තරම් යෑයි කිව යුතු ය. ඔවුනොවුන් අතර මතභේද හා ගැටීම් බෙහෙවින් අඩුවීමට එය හේතුවී තිබෙන බව ද පෙනේ. කෙනකු හමුවීමේ අවශ්‍යතාවක්‌ තිබේ නම් කල් ඇතිව දුරකතනයෙන් කථා කොට දිනයක්‌ වේලාවක් නියම කරගෙන ස්වකීය අවශ්‍යතාව සම්පූර්ණ කර ගැනීම හැම දෙනා ම අනුගමනය කරන ශිෂ්ට සම්පන්න ක්‍රමය වී තිබේ. මෙය ඔවුනොවුන් අතර හොඳ හිත පවත්වා ගැනීමටත් ආත්ම ගෞරවය ආරක්ෂා වීමටත් හේතුවී තිබේ.
න පරෙසං විලොමානි
න පරෙසං කතාකතං
අත්තනො ව අවෙක්‌ඛෙය්‍ය
කතානි අකතානි ච" (ධම්මපද)
අනුන්ගේ වැරදි අඩුපාඩු නො සොයන්න. අනුන් කළ නො කළ දේ ගැන නො විමසන්න. තමන් කළ හොඳ නො හොඳ ගැන විමසා බලන්න.
මෙවැනි උතුම් බෞද්ධ අදහස්‌ අමතක කිරීම නො එසේනම් මෙවන් බෞද්ධ ඉගැන්වීම්වලින් ඈත්වීම බෞද්ධයාගේ පිරිහීමට හේතු වී තිබෙන බව තව ම තේරුම් ගත නො හැකිවීම මුළු මහත් ජාතියේ ම අවාසනාවකැයි කිව යුතුයි.
තමන් ගේ වැඩ කටයුතු තමා ම කර ගැනීම ගෙදර දොරේ වැඩපළ සඳහා මෙහෙකරුවන් යොදා නො ගැනීම අතින් මෙරට වැසියන් දක්‌වන ආදර්ශය බෙහෙවින් අගය කළ යුතු ය. ආහාරපාන පිළියෙළ කර ගැනීම ඇඳුම් පැළඳුම් සෝදා ගැනීම බඩුබාහිරාදිය පිරිසිදු කිරීම කැළි කසළ ඉවත් කිරීම ගෙවත්තේ තණ කොළ කපා පිරිසිදු කර ගැනීම ආදී කුදුමහත් සියලු කාර්යයන් ස්‌ත්‍රී පුරුෂ භේදයෙන් තොරව කර ගැනීම සිය වගකීම් ලෙස මෙරට වැසියන් හැම දෙනා ම එක සේ සලකන බව පෙනේ. සිය නිවස වටා තාප්ප බැඳ -'බල්ලන්ගෙන් ප්‍රවේසම් වෙනු' යි දැන්වීම් ගසා තැබීමේ සිරිත මේ රටවල කොතැනකවත් දක්‌නට නො ලැබීම ඔවුන්ගේ හැදිච්චකම, මහත්තැන්කම, වැදගත්කම පෙන්නුම් කරන්නකැයි මට සිතේ.
එසේ ම සොරකම් කිරීම අල්ලස්‌ දීම හෝ ගැනීම හොර මුදල් නෝට්‌ටු මුද්‍රණය කිරීම වැනි නො කටයුතු මේ රටවල නැතිතරම් යෑයි කිව හැකි අතර නොයෙකුත් නම්වලින් හැඳින්වෙන ඉහළ වර්ගවලට අයත් මත්පැන් මේ රටවල ඕනෑතරම් සුලභව ඇතත් බීමත්ව අනුන්ට හිරිහැරයක්‌ වන සේ හැසිරීමේ පහත් ගතිය මොවුන් තුළ නැත. බීමත්ව මහ මඟ හැසිරීම හෝ රියපැදවීම බරපතල දඬුවම් ලැබීමට හේතුවන වරදක්‌ ලෙස ද සලකනු ලැබේ. කැනඩාවේ ප්‍රබල ඇමැතිවරයකු පිළිබඳ වැදගත් සිද්ධියක්‌ 1989. 08. 04 දින පළ වූ TORONTO STAR නමැති දිනපතා පුවත්පතේ මුල් පිටුවෙහි වාර්තාවී තිබුණි. මා ඒ සිද්ධිය මෙහිලා ඉදිරිපත් කරන්නේ මේ රටේ නීතිය කොතරම් දුරට සාධාරණව අපක්‌ෂපාතව ඉටුවෙනවා දැයි තේරුම් ගැනීමට සාධකයක්‌ වශයෙනි. මේ ඇමැතිවරයා බීමත්ව රිය පැදවීමේ වරදට පොලීසිය මඟින් ඔහුට විරුද්ධව නඩු පවරන ලදි. අධිකරණයෙන් වරදකරුවකු ලෙස නියම කළ අතර ඔහුගේ රියදුරු බලපත්‍රය ද තහනම් කරන ලදි. මෙහිදී ඒ ඇමතිවරයා තමා කළ වරදේ බරපතලකම පිළිගත්තේ දඩය ගෙවීමෙන් පමණක් නොවේ. සිය ඇමැති පදවියෙන් ද ඉල්ලා අස්‌වීමෙනි. වැරදි සිදුවීම මිනිස්‌කමේ දුර්වල ගතියක්‌ මෙන් ම වරද පිළිගැනීම මහත්මා ගතියක්‌ බව එම ඇමැතිවරයා සිය ක්‍රියාව තුළින් හොඳ හැටි ඔප්පු කළේය.
ගමන් බලපත්‍ර (PASS PORS) හොරට මුද්‍රණය කිරීම මත්ද්‍රව්‍ය ප්‍රවාහනය කිරීම වැනි වංචනික ක්‍රියාවල යෙදී කීපවතාවක්‌ ම අසු වී වැරදිකරුවන් වී ඇත්තේ ද ඇතැම් ශ්‍රී ලාංකික කොටස්‌ වීම නිසා ශ්‍රී ලංකාව පිළිබඳව මෙරට වැසියන් දක්‌වන ආකල්පය එතරම් සතුටුදායක නො වන බව ද විශේෂයෙන් මෙහිලා සඳහන් කළ යුතුයි.
සත්ත්ව කරුණාව
ඇමරිකන්වරුන් මෙන් ම කැනේඩියන්වරුන් ද බල්ලන් බළලුන් වැනි සතුන් කෙරෙහි දක්‌වන ආදරය හා හිතවත්කම මහ පුදුම එකකැයි කිවයුතුය. හැම නිවසක ම පාහේ හුරතලයට තනි නොතනියට ඇති කරන බල්ලා හෝ බළලා සිය පවුලේ ම කෙනකු හැටියට සැළකීමට තරම් ඔවුහු කාරුණික වෙති. තම නිවසේ එවැනි සතකු ඇති කිරීමේදී විශේෂ අවසරයක්‌ ඒ සඳහා ලබාගත යුතු අතර නගර සභාවේ ලියා පදිංචි කරවීම ද අවශ්‍ය වේ. බල්ලා හෝ බළලා ලියා පදිංචි කිරීමේදී තබන නමට අමතරව ගෙදර ප්‍රධානියා ගේ හෝ භාරකරුගේ වාසගම ද එයට එකතු කිරීම ඔවුන්ගේ විශේෂ වගකීමක්‌ ලෙස සලකන බව පෙනේ.
මෙසේ සිය පවුලේ සාමාජිකත්වයට පත් කරගනු ලැබූ බල්ලා හෝ බළලා හෝ එතැන් සිට එම පවුලේ සියලු අයිතිවාසිකම් වලට හිමි කාරයෙක්‌ ද වේ. ඒ නිසා සිය දූ පුතුන්ට මෙන් ආදරය කරුණාව දැක්‌වීම දුක සැප සොයා බැලීම ආදී සියලු දේ නො අඩුව ඉටුකිරීම භාර කරුවන්ගේ වගකීම වේ. ඔවුන් බල්ලාට කථා කරන්නේ තම දුවට හෝ පුතාට හෝ අමතන තරම් බලවත් සෙනෙහසකින් යුතුව ය. එපමණක්‌ නොව, නියමිත දින නියපොතු කැපීම දිනපතා නෑවීම නියමිත වෙලාවට ආහාරදීම ලෙඩ වූ විට වෛද්‍යවරයා වෙතට කැඳවා ගෙන යාම ආදී සියලු සැප පහසු හා අවශ්‍යතා සැලසීමට භාරකාරයා නීතියෙන් බැඳී සිටින්නේ ය. මේ රටවල බල්ලන් බළලුන් සඳහා විශේෂ ආහාර පාන වර්ග සකස්‌ කර තිබීමෙන් ඒ සතුන්ගේ ජීවිත කෙරෙහි දක්‌වන සැළකිල්ල කොතරම්දැයි තේරුම් ගත හැකිය. ක්‍රමානුකූලව සකස්‌ කොට ටින්වල අසුරා තිබෙන මෙම ආහාරවර්ග වෙළෙඳපොළෙන් මිලදී ගත යුතුයි. ඉඳුල් කෑම ඉවතලන ආහාර මස්‌කටු ආදිය මේ රටවල බල්ලන්ට දීමේ සිරිත කොහොමවත් නැති බව කිව යුතුය.
එසේ ම මේ රටවල සිටින බල්ලන් හා බළලුන් තුළ පවතින ගති ගුණ ද ඉතා යහපත් බව කිව හැකිය. විශ්වාසවන්තකම කීකරුකම ස්‌වාමි භක්‌තිය ආදී ගුණාංග තුළින් මේ රටවල බල්ලන් පවා දක්‌වන්නේ හොඳ ආදර්ශයකැයි මම සිතමි. ඇතැම්විට අන්තිම කැමැති පත්‍රයෙන් සිය බූදලය බල්ලා නමට ලියා තබා මිය යන දෙමහල්ලන් ගැන අසන්නට ලැබෙන අවස්ථා ද නැත්තේ ම නො වේ. මෙය බල්ලන් තුළ පවතින ගුණ යහපත්කම් මේ රටවල සමහර දෙනා අගය කරන අන්දම තේරුම් ගැනීමට හොඳ සාක්‌ෂ්‍යකැයි මම අදහස්‌ කරමි.
දිනකට අඩ පැයක්‌ බැගින් සතියකට තුන් දිනක් කැනඩා රූපවාහිනියෙන් ඉදිරිපත් කරන Lassie නමැති බල්ලා පිළිබඳ සජීවී තොරතුරු සැබවින් ම ආදර්ශවත්ය. උසස් මිනිස් ගති ස්වකීය චරිතයෙන් හා ක්‍රියාකාරකම් තුළින් විදහා දක්‌වන ලැසී තිරිසන් ස්‌වරූපයෙන් පෙනී සිටින මනුෂ්‍යයෙකි යි කිව යුතුය.
එපමණක්‌ නොව කැනඩාවේ ස්‌ථිර පදිංචිය ලබා ජීවත්වන ඇතැම් සිංහලයන් පවා තිරිසන් සතුන් කෙරෙහි දක්‌වන ආදරය කරුණාව හා හිතවත් භාවය බෙහෙවින් අගය කළ හැකිය. තම නිවසේ ඉතා ආදරයෙන් ඇති දැඩි කළ වසර 18 ක් තම පවුලේ කෙනකු ලෙස එකට ජීවත් වූ බළලකු මිය යාම නිසා ඒ බළලාට පින්දීම සඳහා ටොරොන්ටෝ නගරයේ සිංහල බෞද්ධ නිවසක පැවති දානමය පින්කමකට සහභාගී වීමට අපට ද අවස්‌ථාව ලැබිණි.
දන් වළඳා අවසානයේ පින් අනුමෝදන් කරවන මොහොතෙහි එම නිවසේ අඹු සැමි යුවළ කඳුළු පිරි දෙනෙතින් යුතුව ප්‍රකාශ කර සිටියේ මේ බළලා වසර 18 ක් තමන් සමග ළෙන්ගතුව ජීවත් වූ බවත් ඒ සතා තුළ පැවති ගති ගුණ අනුව නිසැකවම ඉහත ආත්මයක තමන්ගේ දරුවකු ලෙස ඉපද සිටින්නට ඇති බවත්ය.
Monday, September 16, 2013
ජීවිතය තේරුම් ගැනීමට උතුම් දේශනාවක්‌
ජීවිතය තේරුම් ගැනීමට උතුම් දේශනාවක්‌
(පූජ්‍ය පොල්පිටිමූකලානේ පඤ්ඤාසිරි හිමි)
ලෝකයේ තිබෙන ඇත්ත නියම ලෙස දැකීම කියන්නේ ප්‍රඥගෝචර එකක්‌. එය බුද්ධිගෝචර එකක්‌ නොවෙයි. බොහෝ දෙනෙක්‌ ප්‍රඥව කියන උතුම් දේ බුද්ධිය සහ උගත්කම එක්‌ක පටලවා ගන්නවා. ලෝක යථාර්ථය තේරෙන්නේ ප්‍රඥවටයි. ඇස, කන, නාසය, දිව, කය, මන කියන ආයතන හඳුනාගැනීම ප්‍රඥගෝචර එකක්‌. ඒ තුළින් අපිට ජීවිතය දෙස ගැඹුරින් බලන්න පුලුවන්. අපිට මේ සසර දුක තේරුම් ගන්න පුලුවන්. ඒ නිසා මේ ජීවිතය තේරුම් ගන්න පුලුවන් උතුම් දේශානවක්‌ තමයි අද ඔබට පවසන්නේ.
මේ දේශනාවේ නම තමයි 'අඡ්Cධත්ත දුක්‌ඛ සූත්‍රය'. මේ දේශනාව තිබෙන්නේ සංයුක්‌ත නිකායේ හතරවැනි කොටසෙ සලායතන සංයුත්තයේ. අප භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට දේශනා කරනවා මේ ඇස කියන්නේ දුක් සහගත එකක්‌ බව. 'චක්‌ඛුං භික්‌ඛවේ දුක්‌ඛං'. යමක්‌ දුක නම් එය අනාත්මයි. යමක්‌ අනාත්ම නම් එය මගේ නොවෙයි. මම නොවෙයි. එය මගේ ආත්මය නොවෙයි. මේ කාරණය ඇත්ත දේ ඇති සැටියෙන් දකන නුවණින් යථා භූත ඥන දස්‌සනයෙන් මනා නුවණින් දකින්න ඕනෑ.
ඒ වගේම අපේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දේශනා කරනවා කනත් දුක් සහගතයි කියලා. එහෙම නම් කනත් අනාත්මයි. ඒ කියන්නේ අපේ වසඟයේ පවත්වන්න බැහැ. ඒ වගේම අපේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දේශනා කරනවා මේ නාසයත් අනිත්‍යයි. එහෙම නම් නාසයත් දුකයි. නාසයත් අපේ වසඟයේ පවත්වන්න බැහැ. අපිට ඕන විදියට ක්‍රියාත්මක කරවන්න බැහැ. ඒ කියන්නේ අනාත්මයි. එවිට මේ කන සහ නාසය කියන දෙකත් මගේ කියලා, මම කියල, මගේ ආත්මය කියල ගන්න බැහැ.
ඊළඟට අපේ භාග්‍යවත් බුදුරජාණන් වහ්නසේ දේශනා කරනවා මේ දිවත් දුකයි කියලා. එහෙම නම් දිව කියන්නේත් දුක්‌සහගත දෙයක්‌. ඒ වගේම අනාත්ම දෙයක්‌. එහෙම නම් මේ දිවත් මගේ හෝ මම කියා හෝ මගේ ආත්මය කියා ගන්න බැරි බව. අපේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දේශනා කරනවා. ඒ වගේම මේ කය පිළිබඳවත් උන්වහන්සේ ඊළඟට මේ ආකාරයට පෙන්වා දෙනවා. මේ කයත් දුක් සහගත දෙයක්‌. එහෙම නම් මේ කයත් අනාත්මයි. මම කියල මේ කය පිළිබඳව අල්ලගන්න බැහැ. මගේ කියලා අල්ල ගන්නත් බැහැ. මගේ ආත්මය යෑයි අල්ල ගන්න බැහැ. ඊළඟට අපේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙන්වා දෙන්නේ මේ මනස පිළිබඳවයි. මේ මනසත් දුක් සහගතයි. මේ මනසත් මගේ ආත්මය යෑයි අල්ල ගන්න බැහැ. එහෙම නම් මේ මනසත් මගේ හෝ මම හෝ මගේ ආත්මය ලෙසින් අල්ලගන්න බැහැ.
දැන් මේ ආකාරයෙන් දැනගන්නෙ ශ්‍රැතවත් ආර්ය ශ්‍රාවකයා. ඒ කියන්නේ ආර්යයන් වහන්සේලාව හඳුනන, ආර්යන් වහන්සේලාව දකින, ආර්ය ධර්මය දන්නා, ආර්ය ධර්මයේ හැසිරෙන උතුම් ශ්‍රාවකයා. ඒ ශ්‍රාවකයා සත්පුරුෂයන්ව හඳුනනවා. සත්පුරුෂ ධර්මයන් දන්නවා. ඒ වගේම සත්පුරුෂ ධර්මය අනුගමනය කරනවා. එවැනි වූ ආර්ය ශ්‍රාවකයා අර මුලින් කියූ ආකාරයට මේ ආයතන ගැන දැනගනනකොට මේ ඇස ගැන කළකිරෙනවා. (චක්‌ඛුස්‌ම්පිs නිබ්බින්දති) ඒ වගේම කන ගැන කළකිරෙනවා. (සෝකස්‌මිම්පි නිබ්බින්දති), නාසය ගැනත් කළකිරෙනවා. (ඝාණස්‌මිම්පි නිබ්බින්දති). දිව ගැනත් කළකිරෙනවා. (ජිව්හාමිම්පි නිබ්බින්ද) ඒ වගේම කය ගැනක්‌ කළකිරෙනවා. (කායස්‌මිම්පි නිබ්බින්දති). ඒ වගේම මනස ගැනත් කළකිරෙනවා (මනස්‌මිම්පි නිබ්බින්දති). ඒ විදිහට මේ ආයතන හය ගැනම කළකිරුණ පස්‌සේ ඒ ආර්ය ශ්‍රාවකයාට මේ සසර ගැන තියෙන ඇල්ම දුරුවෙලා යනවා. ඒ කියන්නේ නොඇලීම ඇතිවෙනවා. ඒ නොඇලීම නිසා මේ සසරින් නිදහස්‌ වෙනවා. නිදහස්‌ වුණාට පස්‌සේ නිදහස්‌ වුණා කියන අවබෝධයට පත්වෙනවා. එවිට මේ ඉපදීම නැතිවුණා කියන අවබෝධය එනවා. නිවන් මඟට උපකාරී වන බ්‍රහ්මචාරී වාසය නිමකර අවසාන යෑයි තේරෙනවා. නැවත නිවන් මඟ වෙනුවෙන් කළ යුතු කිසිවක් නැති බව. එවිට අවබෝධ කර ගන්නවා.
ශ්‍රද්ධාවන්ත පින්වතුනි, අපි සෑම කෙනෙක්‌ම උත්සාහ කරන්න ඕන මේ අවබෝධ ඥනයට පත්වෙන්න. ඒ සඳහා මහෝපකාරී වන උදාරතම දේශනාවක්‌ තමයි අපිට මේ ඉගෙන ගන්න ලැබෙන්නේ. මේ වගේ ගැඹුරු අවබෝධයක් බුදුරජාණන් වහන්සේ නමකගෙන් ඇර වෙනත් කිසිම උත්තමයකුගෙන් ලබාගන්න බැහැ. මේ උදාරතර පිරිස මේ උතුම් ධර්ම කරුණු ටික හොඳින් සිතට ගන්න ඕන. යම් කෙනෙක්‌ මේ ආයතන පිළිබඳව අවබෝධ කර ගත්තොත් අනිවාර්යයෙන්ම ඒ පින්වත් ආර්ය ශ්‍රාවකයාට මේ සංසාර සාගරයෙන් නිදහස්‌වීමට අවස්‌ථාව සැලසෙනවා.
ඒ නිසා ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පිළිබඳව අචල ප්‍රසාදය ඇති කරගෙන අපි අවබෝධයෙන්ම තිසරණයට පත්වෙන්න ඕන. ඊට පස්‌සේ උතුම් ශීලයක පිහිටන්න ඕන. දැඩි වීර්යයක් ඇතිකරගෙන සමාධිය දියුණු කරගන්න ඕන. ඉන් පස්‌සේ යථාභූත ඥන දස්‌සනය තුළින් ලෝකයේ යථාර්ථය තේරුම් ගනිමින් ප්‍රඥව පහළ කරගන්නට උත්සාහ කරන්න ඕන. එවිට අපි බලාපොරොත්තු වන ඒ පරම ශාන්ත උතුම් නිවන සාක්‌ෂාත් කරගන්න පුලුවන්. ඔබ සියලු දෙනාටම ඒ උතුම් චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්මය උදාවේවා.
(පූජ්‍ය පොල්පිටිමූකලානේ පඤ්ඤාසිරි හිමි)
ලෝකයේ තිබෙන ඇත්ත නියම ලෙස දැකීම කියන්නේ ප්‍රඥගෝචර එකක්‌. එය බුද්ධිගෝචර එකක්‌ නොවෙයි. බොහෝ දෙනෙක්‌ ප්‍රඥව කියන උතුම් දේ බුද්ධිය සහ උගත්කම එක්‌ක පටලවා ගන්නවා. ලෝක යථාර්ථය තේරෙන්නේ ප්‍රඥවටයි. ඇස, කන, නාසය, දිව, කය, මන කියන ආයතන හඳුනාගැනීම ප්‍රඥගෝචර එකක්‌. ඒ තුළින් අපිට ජීවිතය දෙස ගැඹුරින් බලන්න පුලුවන්. අපිට මේ සසර දුක තේරුම් ගන්න පුලුවන්. ඒ නිසා මේ ජීවිතය තේරුම් ගන්න පුලුවන් උතුම් දේශානවක්‌ තමයි අද ඔබට පවසන්නේ.
මේ දේශනාවේ නම තමයි 'අඡ්Cධත්ත දුක්‌ඛ සූත්‍රය'. මේ දේශනාව තිබෙන්නේ සංයුක්‌ත නිකායේ හතරවැනි කොටසෙ සලායතන සංයුත්තයේ. අප භාග්‍යවතුන් වහන්සේ අපට දේශනා කරනවා මේ ඇස කියන්නේ දුක් සහගත එකක්‌ බව. 'චක්‌ඛුං භික්‌ඛවේ දුක්‌ඛං'. යමක්‌ දුක නම් එය අනාත්මයි. යමක්‌ අනාත්ම නම් එය මගේ නොවෙයි. මම නොවෙයි. එය මගේ ආත්මය නොවෙයි. මේ කාරණය ඇත්ත දේ ඇති සැටියෙන් දකන නුවණින් යථා භූත ඥන දස්‌සනයෙන් මනා නුවණින් දකින්න ඕනෑ.
ඒ වගේම අපේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දේශනා කරනවා කනත් දුක් සහගතයි කියලා. එහෙම නම් කනත් අනාත්මයි. ඒ කියන්නේ අපේ වසඟයේ පවත්වන්න බැහැ. ඒ වගේම අපේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දේශනා කරනවා මේ නාසයත් අනිත්‍යයි. එහෙම නම් නාසයත් දුකයි. නාසයත් අපේ වසඟයේ පවත්වන්න බැහැ. අපිට ඕන විදියට ක්‍රියාත්මක කරවන්න බැහැ. ඒ කියන්නේ අනාත්මයි. එවිට මේ කන සහ නාසය කියන දෙකත් මගේ කියලා, මම කියල, මගේ ආත්මය කියල ගන්න බැහැ.
ඊළඟට අපේ භාග්‍යවත් බුදුරජාණන් වහ්නසේ දේශනා කරනවා මේ දිවත් දුකයි කියලා. එහෙම නම් දිව කියන්නේත් දුක්‌සහගත දෙයක්‌. ඒ වගේම අනාත්ම දෙයක්‌. එහෙම නම් මේ දිවත් මගේ හෝ මම කියා හෝ මගේ ආත්මය කියා ගන්න බැරි බව. අපේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ දේශනා කරනවා. ඒ වගේම මේ කය පිළිබඳවත් උන්වහන්සේ ඊළඟට මේ ආකාරයට පෙන්වා දෙනවා. මේ කයත් දුක් සහගත දෙයක්‌. එහෙම නම් මේ කයත් අනාත්මයි. මම කියල මේ කය පිළිබඳව අල්ලගන්න බැහැ. මගේ කියලා අල්ල ගන්නත් බැහැ. මගේ ආත්මය යෑයි අල්ල ගන්න බැහැ. ඊළඟට අපේ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පෙන්වා දෙන්නේ මේ මනස පිළිබඳවයි. මේ මනසත් දුක් සහගතයි. මේ මනසත් මගේ ආත්මය යෑයි අල්ල ගන්න බැහැ. එහෙම නම් මේ මනසත් මගේ හෝ මම හෝ මගේ ආත්මය ලෙසින් අල්ලගන්න බැහැ.
දැන් මේ ආකාරයෙන් දැනගන්නෙ ශ්‍රැතවත් ආර්ය ශ්‍රාවකයා. ඒ කියන්නේ ආර්යයන් වහන්සේලාව හඳුනන, ආර්යන් වහන්සේලාව දකින, ආර්ය ධර්මය දන්නා, ආර්ය ධර්මයේ හැසිරෙන උතුම් ශ්‍රාවකයා. ඒ ශ්‍රාවකයා සත්පුරුෂයන්ව හඳුනනවා. සත්පුරුෂ ධර්මයන් දන්නවා. ඒ වගේම සත්පුරුෂ ධර්මය අනුගමනය කරනවා. එවැනි වූ ආර්ය ශ්‍රාවකයා අර මුලින් කියූ ආකාරයට මේ ආයතන ගැන දැනගනනකොට මේ ඇස ගැන කළකිරෙනවා. (චක්‌ඛුස්‌ම්පිs නිබ්බින්දති) ඒ වගේම කන ගැන කළකිරෙනවා. (සෝකස්‌මිම්පි නිබ්බින්දති), නාසය ගැනත් කළකිරෙනවා. (ඝාණස්‌මිම්පි නිබ්බින්දති). දිව ගැනත් කළකිරෙනවා. (ජිව්හාමිම්පි නිබ්බින්ද) ඒ වගේම කය ගැනක්‌ කළකිරෙනවා. (කායස්‌මිම්පි නිබ්බින්දති). ඒ වගේම මනස ගැනත් කළකිරෙනවා (මනස්‌මිම්පි නිබ්බින්දති). ඒ විදිහට මේ ආයතන හය ගැනම කළකිරුණ පස්‌සේ ඒ ආර්ය ශ්‍රාවකයාට මේ සසර ගැන තියෙන ඇල්ම දුරුවෙලා යනවා. ඒ කියන්නේ නොඇලීම ඇතිවෙනවා. ඒ නොඇලීම නිසා මේ සසරින් නිදහස්‌ වෙනවා. නිදහස්‌ වුණාට පස්‌සේ නිදහස්‌ වුණා කියන අවබෝධයට පත්වෙනවා. එවිට මේ ඉපදීම නැතිවුණා කියන අවබෝධය එනවා. නිවන් මඟට උපකාරී වන බ්‍රහ්මචාරී වාසය නිමකර අවසාන යෑයි තේරෙනවා. නැවත නිවන් මඟ වෙනුවෙන් කළ යුතු කිසිවක් නැති බව. එවිට අවබෝධ කර ගන්නවා.
ශ්‍රද්ධාවන්ත පින්වතුනි, අපි සෑම කෙනෙක්‌ම උත්සාහ කරන්න ඕන මේ අවබෝධ ඥනයට පත්වෙන්න. ඒ සඳහා මහෝපකාරී වන උදාරතම දේශනාවක්‌ තමයි අපිට මේ ඉගෙන ගන්න ලැබෙන්නේ. මේ වගේ ගැඹුරු අවබෝධයක් බුදුරජාණන් වහන්සේ නමකගෙන් ඇර වෙනත් කිසිම උත්තමයකුගෙන් ලබාගන්න බැහැ. මේ උදාරතර පිරිස මේ උතුම් ධර්ම කරුණු ටික හොඳින් සිතට ගන්න ඕන. යම් කෙනෙක්‌ මේ ආයතන පිළිබඳව අවබෝධ කර ගත්තොත් අනිවාර්යයෙන්ම ඒ පින්වත් ආර්ය ශ්‍රාවකයාට මේ සංසාර සාගරයෙන් නිදහස්‌වීමට අවස්‌ථාව සැලසෙනවා.
ඒ නිසා ඒ භාග්‍යවතුන් වහන්සේ පිළිබඳව අචල ප්‍රසාදය ඇති කරගෙන අපි අවබෝධයෙන්ම තිසරණයට පත්වෙන්න ඕන. ඊට පස්‌සේ උතුම් ශීලයක පිහිටන්න ඕන. දැඩි වීර්යයක් ඇතිකරගෙන සමාධිය දියුණු කරගන්න ඕන. ඉන් පස්‌සේ යථාභූත ඥන දස්‌සනය තුළින් ලෝකයේ යථාර්ථය තේරුම් ගනිමින් ප්‍රඥව පහළ කරගන්නට උත්සාහ කරන්න ඕන. එවිට අපි බලාපොරොත්තු වන ඒ පරම ශාන්ත උතුම් නිවන සාක්‌ෂාත් කරගන්න පුලුවන්. ඔබ සියලු දෙනාටම ඒ උතුම් චතුරාර්ය සත්‍ය ධර්මය උදාවේවා.
Wednesday, March 27, 2013
සිංහල විවාහයේ පළමු ගමන
අපේ පැරණි සිරිත් විරිත් ක්‍රමයෙන් වියැකී යයි. ඒ නිසාම අද මංගල උත්සවය ටික දිනකින් අවමංගල්‍යයක් වේ. නියමිත චාරිත්‍ර වාරිත්‍ර වලින් පිරිහුන විට තුන්රුවනේ ආශිර්වාදයක් කෙලෙස ලබන්නද? දෙවියන් කෙසේනම් ආශිර්වාද කරන්නද? අපේ පැරණි චාරිත්‍ර වාරත්‍ර පිලිබද අවබෝධයක් ලබාදීම වෙනුවෙන් මේ ලිපිය පල කෙරේ.
හෙළදිව විවාහ චාරිත්‍ර බොහෝ විට ගම්බද හඳුන්වනු ලබනුයේ "කසාදය" වශයෙනි. "
ගෘහ ප්‍රවේශය ආරම්භ කිරීමට පෙර මනාලියගේ පියා විසින් මනාලියට අවවාද හා උපදෙස්‌ ලබාදීමේ පුරාතන චාරිත්‍රය අද සිංහල විවාහයේද "මංගල සභාව" දක්වා විකාශනය වී ඇති බව පෙනේ. ධනංජය සිටුවරයා විශාඛාවට හා අනේපිඬු සිටුවරයා චුල්ල සුභද්‍රවටද මෙණ්‌ඩක සිටුවරයා දියණියටද අවවාද ලබාදුන් අවස්‌ථාවේ හින්දු සමාජයේ මෙන්ම මෙරට ජනයා අතරද චිර ප්‍රකට මෙකී උපදේශයෝ මෙසේය.
01. ඇතුළත ගින්න පිටත නොදිය යුතුය.
02. පිටත ගින්න ඇතුළට නොගත යුතුය.
03. දෙන්නන්ටම දිය යුතුය.
04. නොදෙන්නාට නොදිය යුතුය.
05. දෙන්නාටද නොදෙන්නාටද දිය යුතුය.
06. සුවසේ හිඳිය යුතුය.
07. සුවසේ අනුභව කළ යුතුය.
08. සුවසේ නිදාගත යුතුය.
09. ගින්න පිදිය යුතුය.
10. ගෘහ දේවතාවුන් වැන්ද යුතුය.
මෙම අවවාද දහය සේම බුදුන් වහන්සේ විසින් ගෘහ ප්‍රවේශ වන්නන් අරභයා දුන් අවවාද පහක්‌ පිළිබඳවද සඳහන් වේ. ඒවාද එදා හින්දු සමාජය තුළ සේම පසුව ආගමත් සමග ලෝකය පුරා ප්‍රචලිත වූ බව පෙනේ.
01. උදෑසන හැමට පළමුව පිබිදිය යුතුය.
02. රාත්‍රියේ හැමට පසුව නින්දට යා යුතුය.
03. ස්‌වාමියා අනුදැන සියල්ල කළ යුතුය.
04. සැමියා සිත් ගන්නා දේ පමණක් කළ යුතුය.
05. ප්‍රිය වචන කතා කළ යුතුය.
හෙළදිව පුරාණ සිරිත වූයේ විවාහය නියම කරගත් පසු මනාලයාගේ මංගල රැවුළ කැපීමයි. එය විවාහයට පෙරාතුව නැකැත් බලලා සිදුකරනු ලැබූවකි. රැවුළ කැපීමේදී එය මාමා කෙනකු විසින් සිදු කළ යුතු බවත් බොහෝවිට මාමා කෙනකු විසින් දැලි පිහියකින් පළමු රැවුල්ගස්‌ කිහිපය කපා යහපත් ගුණධර්මයන්ගෙන් හෙබි කරණවෑමියෙකු ලවා කප්පවා ගැනීම සිරිතක්‌ විය. ඒ සඳහා ඔහුට ගාස්‌තුව වශයෙන් පට ලේන්සුවක්‌, කෝප්පයක්‌ හා මුදලක්‌ දෙනු ලැබීය. අතීත ලංකාවේ තත්ත්වය මීට වඩා වෙනස්‌ විය. බොහෝවිට දුර බැහැරින් සම කුලගෝත්‍ර අනුව සිදුවූ විවාහයකදී පල්ලැක්‌කියකින්. දෝලාවකින් හෝ කරත්තයකින් ගියේ වීනම් පළමු ගමන යනුයේ එදින රාත්‍රිය මනාලියගේ නිවසේ නතරවීම සඳහා වේ. සිංහලයන්ගේ සිරිත වූයේ පළමු දිනයේ උදය නැකතින් මනාලයා ඇතුළු පිරිස මනාලයාගේ නිවසේදී කිරිබත්, කැවුම්, කෙසෙල්, කොකිස්‌, අතිරස, ආස්‌මී ආදී කැවිලි පෙවිලි සංග්‍රහ බුක්‌තිවිඳ මනාලියගේ නිවසට යැම සඳහා පිටත්වීමයි. මෙම ගමනට මනාලයාගේ මව සහභාගී නොවීම විශේෂයකි. මෙම ගමන සඳහා හේවායකු, හේවා ස්‌ත්‍රියක්‌, රජකයකු, මනාලියට අන්දවන ඇඳුම්, සුවඳ විලවුන් ආදී මල්ල ගෙන යැමට ළමයකු සහ කපු උන්නැහේද, ප්‍රධාන පිරිස සහභාගීවනු ඇත. ඒ හැර ගෙනයන අඩුම කුඩුම බොහෝය. ඒ අතරට මාමාට සරමක්‌, පට ලේන්සුවක්‌, නැන්දම්මාට කම්බායක්‌, බුලත් 500 හෝ 1000 ක් පමණද ගෙනයනු ලබයි.
මීට අමතරව සමහර පළාතක "මහ බුලත් ඔඩොක්‌කුව, රඹුක්‌කාලම සෙම්බුව, හැරමිටිය, අත් පන්දම, මනාලියගේ හිසට අල්ලනු ලබන "හස්‌තිය" තල් අත්ත, මාන්න පස, රෙදියාර දහයක්‌ (ආච්චිට) ආදියද උඩරට පළාතේ නම් තුවක්‌කුවක්‌ද ගෙනයනු ලබයි. තුවක්‌කුව ගෙනයනු ලබන්නේ මනාලියගේ නිවස ආසන්නයට ගොස් පිරිස පැමිණි බව දැන්වීම සඳහා වෙඩිල්ලක්‌ පත්තුකිරීම සඳහා වේ. මේ සිරිත අද ගමට දැන්වීම උදෙසා රතිඤ්ඤා කැරැල්ලක්‌ දල්වනු ලබයි. මෙම ගමනට මනාලයාගේ පෙළපතේ නෑයන්ට අමතරව දුර හා පවුලේ වත් පොහොසත්කම් අනුව යුවලට ගමන් කිරීම සඳහා දෝලා, පල්ලැක්‌කි, තිරික්‌කල, කරත්ත දෝලා යොදා ගනී. නැට්‌ටුවන් ආවතේව කරුවන්, රජකයා, විරිඳු රබන් කරුවන්, සින්දුකාරයින් හා දක්‍ෂ කවි ගායකයෙකුද සිටීම අවශ්‍ය වේ. ගමන අතරමඟ හමුවන හැම දෙනකුටම බුලත් දීමේ සිරිතක්‌ද පවතී.
පළමු ගමනේදී ගෙනයන ද්‍රව්‍ය අඩුම කුඩුම හඳුන්වා ඇත්තේ "යෙලදා කද" වශයෙනි. එහිදී යමක්‌ කමක්‌ ඇති අය බරට "කත් පෙට්‌ටි" කීපයක් ගෙන යනු ලැබේ. ඒ සඳහා වහුම්පුර මිනිසුන් එදා සමාජයේ වූහ. ඉඟුරු, මිරිස්‌, ගම්මිරිස්‌, අබ, කලුදුරු, සූදුරු, කොත්තමල්ලි ආදියද බුලත්, පුවක්‌ සීයක්‌, කැවුම් හැලියක්‌, හාල් සේරු හැටක්‌, ලෙලිගැසූ පොල් ගෙඩි හැටක්‌, කරවල යනාදියද මෙ කදට අඩංගු වේ. මින් අදහස්‌වන්නේ පිරිස එදින රාත්‍රිය මනාලියගේ නිවසේ නතරවන බැවින් ඊට අවශ්‍ය කෑම වියදම සැපයීමයි. මනාලිය ඇවැස්‌ස නෑකමකින් යුතු නම් මෙම කද ගෙන යනු නොලැබේ. ගමනේදී පිරිසේ ප්‍රධානියා හෝ කපු උන්නැහේ පෙරමුණ ගමන් කරයි. මනාලියගේ ගෙදර සීමාවට පැමිණ තුවක්‌කු සංඥව කර ඉන්පසු ආ පිරිසේ ප්‍රමාණයට බුලත් ගණන් කර දී, මාමා කෙනකු හෝ මස්‌සිනා කෙනෙකු පිටත්කර හරී, ඒ සමග කෑම වියදම සඳහා මුදලක්‌ද යෑවීම සමහර පළාතක දක්‌නට ඇත.
තවත් චාරිත්‍රයක්‌ වන්නේ "කඩුළු බුලත්" දීමයි. එය සිදු වන්නේ මනාලිය මනාලයාගේ ඇවැස්‌ස නෑනා කෙනකු නොවේනම් පමණි. එවිට මනාලියගේ පාර්ශ්වයෙන් මනාලියගේ මස්‌සිනා කෙනෙකු නිවසේ කඩුල්ල ළඟට පැමිණ මනාල පාර්ශ්වයෙන් දෙන "කඩුළු බුලත්" පිළිගත යුතුය. එසේ පිළිගන්නා තුරු කඩුල්ල පැන යැමට අවසර නොලැබේ. බුලත් අත සඳහා කොළ 40 ක් අවශ්‍ය වේ. කොළ 40 ක් ගනු ලබන්නේ වචනය නිදොස්‌, නිබොරු බව සපථ කිරීම සඳහා වන අතර එය බුද්ධ භාෂිතයක්‌ සේ සලකනු ලබන බැවිනි. එනම් බුදුන්ගේ ශ්‍රී මුඛයෙහි දන්තධාතූන් 40 නමක්‌ ඇතැයිද එම ප්‍රමාණයට බුලත් ගැනීමෙන් පොරොන්දුවේ ස්‌ථිරභාවය ඇඟවීමටත්, ගෞරවය උදෙසාත් බුලත් අත යොදාගනු ලබයි. මෙසේ බුලත් පිළිගතහොත් කඩුල්ල පැනීමට අවසරය ලැබේ. මේ සිරිත යෙදී ඇත්තේ නෑනා අයිති මස්‌සිනාටය යන තහවුරු අදහසක්‌ එදා සමාජයේ පැවැති බවිනි. මස්‌සිනාට බලෙන් වුවද නෑනා රැගෙනයැමේ අයිතියක්‌ විය.
පළමු ගමනේ විචිත්‍රමය අවස්‌ථාව වන්නේ තහන්චි කයි කීමයි. කඩුල්ලේ සිට පෝරුවෙන් බහින තුරු කඩුල්ල, පාවාඩය, මඩුව, කෙණ්‌ඩිය, බුලත්, පෝරුව ආදී සියල්ල තහන්චි කරමින් මනාලියගේ පාර්ශ්වයෙන් කවියකු විසින් තහන්චි කවි කියනු ලබයි. මනාලයා ඇතුළු පිරිසට තම පක්‍ෂයේ කවියකු කවියකින් තහන්චි කැපීමෙන් පසු තහන්චිය ඉවත්වෙයි. මෙවැනි තහන්චි කවි අදත් සමහර පළාත්වල කියනු ලබයි. තහන්චි හැරීමෙන් පසු උඩුවියන් යටින් පාවාඩ පිටින් පිරිස මණ්‌ඩපයට පිවිසේ. ගෙට පිවිසෙන තැනදී මනාලයාගේ පා සේදීම කරනුයේ මනාලියගේ බාල සහෝදරයෙකි. එහිදී මනාලයා විසින් දිය බඳුනට මුද්දක්‌ දමන අතර එය පා සෝදවන්නාටද පාවාඩය මතට මනාලයාගේ පාර්ශ්වයෙන් මුදලක්‌ දැමිය යුතු අතර එය රජකයාටද හිමිවේ. මුදල් දමනතුරු ඔහු පාවාඩය නො අකුලා සිටිනු ඇත. මෙය "පාවාඩමස්‌ස" නම් වේ. ගෙට පිවිසීමෙන් පසු ගෙනයන "කත් පෙට්‌ටි" තෑගිකොට සුදුසු හා නියමිත අසුන්වල හිඳගනු ලබයි. අතීතයේදී නම් විවාහ නැකැත් ඇත්තේ පසුදා උදය වරුවේ බැවින් ඉතිරිකාලය විවිධ කතාබස්‌ මතින් ගෙවා දමනු ලැබේ.
වත්මනදී පෙරදා ගමනක්‌ නොමැති අතර ප්‍රථම ගමනේදී විවාහ චාරිත්‍ර සිදුකරනු ලැබේ. එබැවින් එදිනට අදාළව නැකැත් පිළිවෙළට පෝරුවේ චාරිත්‍ර සිදුකරනු ලබයි. පෝරුව සඳහා අද සමහර පළාත්වල තහංචි කවි කියනු ලබන අතර එදා බිරියන් පැහැරගෙන ගොස් සඟවා දින කිහිපයක් තබාගෙන සිටීමේ සිරිතක්‌ පැවැති බවත්, ඊට සහාය වූ පුද්ගලයා අද දෙවන මනාලයා බවත්, සඟවා සිටි කාලය ගෙයින් පිට මධුසමය ගතකරන කාලය ලෙස සැලකෙන බවත් කියනු ලැබේ.
තවත් තැනකදී එය සදහන් වන්නේ. අභියෝගයක් ආ විට එම ගෝත්‍රික තරුණයා කරනුයේ දකුණතින් හෙල්ල ගෙන වමතින් තම බිරිඳ ආරක්ෂා කරමින් සටන් කිරීමයි. ඒ අයුරින්ම අදත් මනාලයා දකුණුපස ද මනාලිය වම්පස ද සිටියි. ගෝත්‍රික විවාහ වලදී මනාලිය ගැන සිත් ඇති වෙනත් තරුණයෙකු මෙහිදී මනාලයා සමගින් සටන් කර මනාලිය පැහැර ගන්නා අවස්ථා ඇතිවිය.මෙයට උපක්‍රමයක් ලෙස ගෝත්‍රික යුවළ සමඟ මනාලයා හා සම වයසේ වූත් එම සවිශක්තියෙන් යුත් තරුණයෙකු රැගෙන ගියහ.
මනාලිය පැහැර ගැනීමට කිසිවකු අවොත් සටන් කරන්නේ මනාලයා නොව ඒ අමතර තරුණයායි. අද දවසේ දෙවෙනි මනමාලයා ලෙස හඳුන්වා ඇත්තේ එදා සිටි ඒ ගෝත්‍රික තරුණයායි. සුන්දර තරුණියන්ට භූත බැල්ම ඇති වන බවට එදා විශ්වාසයක් විය. එබැවින් මනාලියගේ වයසේ සම හැඩරුව ඇති තවත් තරුණියක් මනාලියක් ලෙස සුන්දර සැරසිලි කර මංගල උත්සවයට ඉදිරිපත් කරයි. එවිට භූ®තයින්ට මනාලිය හඳුනා ගැනීමට නොහැකිව දෙදෙනා දෙසම බලපෑම් නොකර බැලීම පමණක් කරයි. භූ®තයන් රැවටීමේ එදා උපක්‍රමය අද දවසේ දෙවෙනි මනාලියන් සැරසීම දක්වා විකාශනය වී ඇත
මේ චාරිත්‍රවලින් පසු අද දවසේ මංගල සභාව පවත්වා උපදෙස්‌ දෙනු ලැබේ. පළමු දිනයේ කටයුතු අවසන් වනුයේ දෙමාපිය වැඩිහිටි අනුශාසනාවලින් පසු ඔවුන් වැඳ අවසරගෙන මනාලයා ඇතුළු නව ඥතීන් සමග නව දිවියට පා තබමින් නිවසින් පිටව යැමයි. දෙවන ගමන සිදුවන්නේ ඊට පසුවදාය.
අතීතයේ විවාහ මංගල්‍යයක්‌ සිදුවූ ආකාරය පිළිබඳ සලකා බලන විට වර්තමාන මංගල උත්සව (වෙඩින්) වල පැහැදිලි වෙනසක්‌ තිබෙන බව දක්‌නට හැකිය. විවාහ උත්සවයක අවස්ථා 6 ක් තිබුණි. එනම්,
1. පළමු ගමන,
2. නම් ප්‍රසිද්ධිය,
3. මඟුල් දිනය (පෝරුවට නැංවීම මංගල උත්සවය විවාහය ලියාපදිංචි කිරීම),
4. මනමාලිය කැන්දාගෙන යැම,
5. හිස දියට යැම,
6. නෑදෑ මිත්‍රයන් බලන්නට යැම (ලංකා ජනතාව - නන්දදේව විඡේසේකර)
කුමර කුමරි බඹසර හොඳින් රැකගෙන පැමිණි යුවළකගේ මංගල අවස්‌ථාවෙහි මෙම පෝරුවේ චාරිත්‍ර පැවැත්වීම පුරාතන සම්ප්‍රදායයි.
පෝරුව සෑදීමේදී මනාලයාගේ දකුණු පැත්තෙන් සහ මනාලියගේ වම් අත පැත්තෙන් පිහිටුවන බව කලින් කියවුනි. වටප්‍රමාණය රියන් හතරක්ද, උස ප්‍රමාණයෙන් රියන් එකක්‌ද වන සේ තැනිය යුතුය. හංස, ගිරා වැනි සත්ත්ව අනුරූ අනුව නිර්මාණය කරන පෝරුව, මල්කම්, ලියකම්, පුන් කළස්, පොල්තෙල් පහන් ආදියෙන් සරසනු ලැබේ. එක් යුවළක්‌ සඳහා නිර්මාණය කළ පෝරුව වෙනත් යුවළක්‌ සඳහා ප්‍රයෝජනයට ගැනීම නොසුදුසුය. එහෙත් මෙකල මංගල පෝරු කුලියට දීම ව්‍යාපාරයක්‌ වශයෙන් කරන බව පෙනෙයි. එවැනි දෙය ප්‍රයෝජනයට ගැනීම මගින් බලාපොරොත්තු වන ආශිර්වාදය නොලැබී යන බව පැවසිය හැක.
පෝරුවේ චාරිත්‍ර ද හැම දෙනාටම කළ නොහැක. එයට දැනුම් තේරුම් ඇති අයකු සිටිය යුතුය. ඔහු දින හතක් ඒ වෙනුවෙන් පේවී සිටීමද වැදගත් වෙයි. එසේම යුවතිපති දෙදෙනාම පිරිසිදු සීලයෙහි පිහිටා සිටීම අනිවාර්ය වෙයි. මත්පැනින් වැළකිය යුතුය. කිළි කුණුවලට හසු නොවිය යුතුය. මස් මාංශවලින් වැළකිය යුතුය. පෝරුවේ චාරිත්‍ර ඉටුකරන වැඩිහිටියාද සිලවත්, ගුණවත් බහුශෘත සම්භාවනීය අයකු විය යුතුය. එහෙත් වර්තමානයේ බොහෝ විට එවැනි කටයුතුවලට ඉදිරිපත් වන්නේ මත්පැන්වලින් හොඳ හැටි පදම් වූ වාචාල පුද්ගලයන් බව අසන්නට ලැබෙයි. විශේෂයෙන් ඔහු තව කෙනෙකුට ආශිර්වාද කළ හැකි තරම් ගුණගරුක වාග් ශක්තිය ප්‍රගුණ කළ අයකු වීම අතිශය වැදගත්ය. එසේ වාග් ශක්‌තියක්‌ නොමැති නම් ගාථා, කවි, ස්‌තෝත්‍ර ගැයීමේදී වැරැදි ලෙස උච්චාරණය කිරීමෙන් සුබ පල වෙනුවට අසුබ පල උදාවිය හැකිය.
මෙම චාරිත්‍ර ඉටු කරන පුද්ගලයා දිනහතක්‌ ඒ වෙනුවෙන් පේවිය යුතු බව සඳහන් වේ. මංගල දින උදෑසන හිස් සෝදා නා පිරිසිදු වී තෙරුවන් නැමද දෙවියන්ට පිං අනුමෝදන් කිරීම නිසා තම මානසික ශක්‌තියද තහවුරු කරගත හැකිය. එවිට තමන්ට ද ආරක්ෂාව සැලසෙයි. ශ්වේත වර්ණ වස්‌ත්‍රයෙන් සැරසී පාවහන් ඉවත් කර සුරාවෙන් දුම්වැටියෙන් මිදී මෙම චාරිත්‍ර ඉටුකළ යුතුය.
පෝරුවේ චාරිත්‍රවලදී අනුගමනය කරන කටයුතු අතර විශේෂ අවස්ථා කිහිපයක් දැක්‌විය හැකිය. එනම්
1. පහන් දැල්වීම,
2. මඟුල් බෙර වැයීම,
3. රත්නත්‍ර නමස්කාරය සහ දේවතාරාධනය,
4. පිරිත් සඡ්ජායනා මැදදේ යුවල පෝරුවට නැංවීම,
5. පෝරුවේ කියමන් (ගායනා),
6. බුලත් හුරුලු පිළිගැන්වීම,
7. තැළි පිළිඇන්ද,
8. දෑඟිලි බැඳ අත පැන් වත් කිරීම,
9. ජයමංගල ගාථා ගායනය,
10. දේව ස්‌ත්‍රොaත්‍ර සහ අෂ්ඨක ගායනා කිරීම,
11. කිරිකඩ හේලය දීම,
12. ඥතීන්ට බුලත් හුරුලු දීම,
13. සෙත් පිරිත් කියා පෝරුවෙන් බැස්‌සවීම (පෝරුවේ චාරිත්‍ර ජගත්සීල කුලතිලක)
යන මේවා ප්‍රධාන වෙයි.
හඟල හුරුලු දීම මීළඟ චාරිත්‍රයයි. මෙහිදී බුලත් මත පඬුරු (කාසි) තබා මනාලයා විසින් මනාලියට දෙන අතර ඈ විසින් එය පෝරුව මතට හෙළනු ලැබේ. නැවත මනාලිය විසින් මනාලයාට පඬුරු සහිත බුලත් හුරුල්ලක්‌ දෙයි. මේ ආකාරයට පඬුරු හතක් මාරු කිරීම සිදු කෙරේ. මෙය බෞද්ධ ආර්ථික ප්‍රතිපදාව විදහා දක්‌වන චාරිත්‍රයකි. සැමියා උපයන දේ නොසඟවා බිරිඳට බාරදෙයි. බිරිඳ ඒවා ආරක්ෂා කර සැමියාට දිය යුතුය. කුමකටද? යුතුකම් ඉටු කිරීමටය. සිඟාලෝවාද සූත්‍රයේ එන පරිදි ගිහියකු විසින් පාර්ශ්වයන් හයක්‌ සඳහා යුතුකම් කළ යුතු වේ. මව්පියන් (පෙරදිග), ගුරුවරුන් (දකුණ), දරු පරපුර (පිටුපස), ශ්‍රමණ හෙවත් ආගම (උඩ), යහළුවන් (උතුර) හා සේවකයන් (යට) වශයෙනි. මනාලිය පඬුරු ආපසු දෙන්නේ මේ කොටස්‌ හයට හෙවත් සදිසාවට නමස්කාර කිරීම් වශයෙනි. උවමනා විටෙක දන්දීම පතා 7 වැනි බුලත් හුරුල්ල ආපසු දෙන්නේ නැත.
පෝරුවේ චාරිත්‍ර ඉටුකරන වැඩිහිටියා ඉහත සඳහන් සියලු චාරිත්‍ර ඉටු කිරීම පිළිබඳ මනා අවබෝධයක් තිබෙන අයකු විය යුතුයි. දොහොත් මුදුනෙහි තබා පෝරුවේ චාරිත්‍ර ඉටුකරන වැඩිහිටියා එම කටයුතු අරම්භ කරන විට මංගල නිවසෙහි සියලු දෙනාම නිශ්ශබ්ද විය යුතුය. මත්පැන් පානය කළ අය සහ කිළි ගෙවල සිට පැමිණි අය පෝරුව අසළට නොපැමිණීමට වගබලා ගත යුතුය.
පෝරුව හා එහි චාරිත්‍ර ඉටු කිරීමේ මූලික අරමුණු
* පුරාණ චාරිත්‍ර අනුව පෝරුමස්ථාරූඩ කරන්නේ කන්‍යාවියන් පමනි.ඒ අනුව නාලියගේ පාරිශුද්දතාව හිත ශාතීන් ප්‍රමුඛ ලොවට පෙන්වීම පෝරුවේ මූලික අරමුණකි.
* නව යුවලට ත්‍රිවිධ රත්නයේ හා දේවාශිර්වාදය ආරක්ෂාව පැතීම
* තමා හැදූ වැඩූ හා තමාගේ සහකාරිය සහකරු හැදූ වුඩූ දෙමාපියන්ට කෘතගුණ සැලකීම
* පාරම්පරික සංස්කෘතික අංග ඉදිරි පරම්පරාව වෙත ගෙන යාම.
අතීතයේ සිට අද දක්වා භාවිතා වන පෝරු වර්ග 3ක් ගැන සදහන්ය.
*මහා සමමත ආදී රජුන් සදහා වූ මගුල් පෝරුව
*සිද්ධාර්ථ කුමරු යසෝදරා දේවිය සදහා යොදා ගත් මගුල් පෝරු ආකෘතිය
* සාමාන්‍ය ජනයා සදහා වූ මඟුල් පෝරුව
පෝරුව සෑදීම
වර්තමානයේ හෝටල්වල මංගල උත්සව ගැනීම් වලදී මංගල පෝරුව සදහා හෝටලය විසින් නොමිලේ හෝ සහනදායි මිලට සපයන පෝරු භාවිතා කිරීම් වැඩි වශයෙන් සිදු වුවත් නියම ශාස්ත්‍රාණුකූලව බලන විට එය නුසුදුසුය.වෙනත් යුවලක් නැංවූ පෝරුවක තවත් මනාල යුවලක් නැංවීම සුදුසු නැත.හෝටල්වල හා වෙනත් වෙළඳසැල් වල කුලියට දීමට හා විකිණීමට ඇති පෝරු වැඩි දෙනෙකු පරිහරණය කල ඒවාය.නියමාකාරයට නම් මනාල යුවලක් වෙනුවෙන් අළුත් මංගල පෝරුවක් සැකසිය යුතුය. අතීතයේ මංගල පෝරුව සෑදීම ඉතා බැතියෙන් හා චාරිත්‍රාණුකූලව සිදුකල කටයුත්තකි.මඟුල් පෝරුව සාදන්නා පන්සිල් රකින සිල්වත් ගුණවත් අයකු විය යුතුය.ඉතා හොදින් පිරිසිදුව දින කිහිපයක් මස් මාංශ වලින් වැලකී පේවී ඒ සඳහා සූදානම්වේ.පෝරුව සෑදීම ආරම්භ කරන්නේ සුභ නැකතක් අනුව සුදුසු ස්ථානයක් තෝරා ගෙන එම ස්ථානය හොදින් ශුද්ධ පවිත්‍ර කර ගෙනය.පෝරුව සෑදීම සදහා රත්හදුන්,සුදු හදුන් හෝ කිරි ගසක පළුදු නොවූ අළුත් ලෑලි යොදා ගනී.
පැරණි සම්මතය අනුව පෝරුවේ දිග වඩු රියන් 16 කුත් පළල වඩු රියන් 15 කුත් විය යුතු අතර(වඩු රියනක් යනු දළ වශයෙන් අඟල් 31කි.) දොරටු 4ක් හා මුලු 8ක් සෑදෙන පරිදි සැකසිය යුතුය.(දොරටු 3 මංගල පෝරු වර්තමානයේ බහුලව භාවිතා කරයි.)
පෝරුව තැන්පත් කල යුත්තේ එය තුලට වාත්‍රාශය හොදින් ලැබෙන පරිදිය. වර්තමානයේ හෝටල් ආශ්‍රිතව පෝරුවේ චාරිත්‍ර සිදු කරන විට දෙපාර්ශ්වයේ ඥාතීන් පෝරුව අසල එක්රැස් වීමත් පොටෝ වීඩියෝ කරුවන් ඒ අසල එක්රැස් වීමත් පොල්තෙල් පහන් නිවී යාම වැලක්වීමට විදුලි පංකා ක්‍රියා විරහිත කිරීමත් නිසා පෝරුව අසල කාබන්ඩයොක්සයිඩ් හා නයිට්‍රජන් ප්‍රතිශතය වැඩිවේ.මෙවැනි අවස්ථාවලදී පෝරුව මත සිටින මනාළ යුවළ මහත් අපහසුතාවට පත්වන අතර ක්ලාන්ත වීම් වැනි වෙනත් අපහසුතාද ඇතිවේ.(පෝරුව මතදී මනාලිය හෝ මනාලයා ක්ලාන්ත වීම ඔවුන් කුමර කුමරි බඹසර බිදගත්තවුන් බවට ඉඟි කරන බව පැරැන්නන් අතර මතයක් ඇත.)
පෝරුවේ ඉදිරිපස පිහිටිය යුතු දිශාව තීරණය කල යුත්තේ නැකැත් දිනයේ දක්වා ඇති සුභ දිශාව අනුවය.මනාළ යුවල පෝරුවට නැංවීමට පෙර සහල්,ලදපස්මල් ඉස ඒවා සුදු පිරුවටකින් වසා තබයි.පුන්කලස් මත පොල් තෙල් පහන් දැල්වීමට සූදානම් කර තබයි.
පෝරුව සාද එහි චාරිත්‍ර ඉටු කරන තුරු එය තනි නොකළ යුතු අතර මනාළ යුවලගේ ඥාතීන්(යටින් සතුරු) ,සතුරන් වැන්නවුන් සිදු කල හැකි වින බන්ධන වලින් පෝරුව ආරක්ෂා කිරීමට කෙනෙකු ඒ අසල සිටිය යුතුය.ඇතැම් පළාත්වල රතු ජටා බැදගත් දූතයන් සතර දෙනෙකු කඩු 4ක් ගෙන පෝරුව සතර කොන පෝරුවේ චාරිත්‍ර අවසන් වන තුරු නොසෙල්වී සිටින්නේ මෙම ආරක්ෂාව සංකේතවත් කිරීමටය.සතර කොන සහල් පඩුරු ආදිය පුරවා පිපුණු පොල් මල් දමා පහන් දැල්වීමට සූදානම් කල පුන්කළස් හතරක්ද තබයි.
පෝරුවේ පොදු චාරිත්‍ර
නව යුවළ පෝරුවට නැංවීමට ප්‍රථම ඔවුන් ලවා තෙරුවන්ට හා සතරවරම් දෙවියන්ට පහන් දැල්වීම.තෙරුවන් වෙනුවෙන් දැල්වූ පහන පෝරු චාරිත්‍ර ඉටු කරන්නා විසින් ප්‍රථමයෙන් උඩකින් තබා ඉන්පසු සතර වරම් දෙවි පහන් පෝරුව වටා තබා ඇති පුන් කළස් හතර උඩ තබයි.මෙය සිදුකරන ගමන්ම අෂ්ඨක කියන්නා(පෝරුවේ චාරිත්‍ර ඉටු කරන්නා) සභාවෙන් අවසර ගැනීම ත්‍රිවිධ රත්නයට නමස්කාර කිරීම හා සතරවරම් දේවාරාධනාව සිදු කරයි.
අනතුරුව මනාලයා පෝරුවේ දකුණු පසින් හා මනාලිය වම්පසින් දෙදෙනාගේ මාමා වරුන් මනාළ යුවළගේ දකුණු අතින් අල්වා දකුණු පය පෙරට තබා සුභ නැකත් වේලාවට පෝරුවට නැංවීම සිදු කරයි.ඇතැම් පළාත් වල දෙදෙනා පෝරුවට නැංවීම මනාලියගේ මාමාවරු දෙදෙනෙකු විසින් සිදු කරයි.දෙදෙනා පෝරුවට නගින විට යශෝධරා අෂ්ඨකය වැනි පෝරුවට නැංවීමේ කවි අෂ්ඨක කියයි.
මනාලයාගේ දකුණතේ හා මනාලියගේ වමතේ සුළැගිලි දෙක එක්කොට රන් කෙන්දකින් බැද (සමහර පළාත් වල සමන්පිච්ච මල් දැවටූ නූලෙන් බැද) කෙළවර පුච්චා රන් කෙන්ඩියකින් හෝ හක් ගෙඩියකින් පැන් වැඩීම සිදු කරයි.මෙම අවස්ථාවේදී "අටවිසි පිරිත"කියා ආශිර්වාද කිරීම සිදු කරයි.රන් කෙන්ඩියෙන් (හෝ හක් ගෙඩියෙන්) වඩන පැන් පෝරුව මතට නොවැටෙන සේ යටින් දිය බදුන අල්ලා පිරිත අවසන් වන තුරු පැන් වඩා අවසන නූල දෙදෙනාට ගලවා ගැනීමට නියම කරයි.
ආගමික වතාවත් සහ දේව ස්‌ත්‍රොත්‍ර ගායනයෙන් අනතුරුව ඉටුකරන වැදගත් චාරිත්‍රයක්‌ නම් කිරිකඩහේලය පූජා කිරීමයි. එය මනාලියගේ මෑණියන්ට කරන උපහාර පූජාවයි. දස මසක්‌ කුස දරමින් දියණිය තම ජීවිතය මෙන් රැකගෙන නිරුපද්‍රිතව හදා වඩා ගෘහ පාලන කටයුතු පුහුණු කර උතුම් කුල දුවක ලෙස හැදූ වැඩූ මෑණියන්ට කරන උපහාරයක්‌ වශයෙන් සුදු වස්‌ත්‍ර කවිච්චියක්‌ හෝ වෙනත් ඇඳුම් පැළඳුම් පිදීම බෑණනුවන් විසින් සිදුකරන චාරිත්‍රයකි. හැදූ මෑණියන් ජීවතුන් අතර නැති නම් මනාලිය හදා වඩාගත් වෙනත් කාන්තාවකට මෙම පූජාව කරනු ලබයි. මින් පසු සිදු වන්නේ දෙපාර්ශ්වයේ වැඩිහිටි ඥතීන්ට බුලත් හුරුලු පිළිගන්වා ඔවුන්ගේ ආශිර්වාදය ලබා ගැනීමයි. මේ සියල්ල නිමවූ පසු කාල වේලාව අනුව මංගලම් කවි ගායනා කර විවිධ ස්‌ත්‍රොaත්‍ර සහ ගාථා මගින් යුවළට සෙත් පතනු ලබයි. මෙම කටයුතු කාල වේලාව අනුවත් ඒවා ඉටුකරන පුද්ගලයාගේ දක්‌ෂතාව අනුවත් දීර්ඝ හෝ කෙටි විය හැකිය.
මංගලම් කවි වශයෙන් මෙවැනි කවි ගායනා කරයි.
“කිඹුල්වත් පුර නුවර ඉපදුන එබෝසත් ජය මංගලම්
අගුල්ලා තිබූ නුවර වාසල් ඇර ගියේ දෙවියන් බෙලෙන්
මඟුල් කඩුවෙන් කේස ධාතුව කපා අහසට හැරී බෙලෙන්
මඟුල් වේවා යුවති පති හට බොහෝ කල් ජය මංගලම්“
“පෙම්මා වඩවන මුණිඳුගෙ තෙද කල
නම්මා බැහැදැක ඇතු සිටිනා කල
වෙම්මා ලොවටම දස පෙරුමන් බල
සම්මා යන පදයෙන් ජය මංගල“
මෙලෙස ගායනා කරන කවි රාශියක්‌ ජන සමාජයේ ප්‍රචලිතව තිබුණි. මෙම සියලුම කවි ප්‍රබන්ධ වී තිබුණේ බුද්ධ චරිතය ඇසුරින්ය. මංගල අෂ්ඨක ගායනයෙන් පසුව සියලු බුදුවරයන් වහන්සේලාගේත්, සියලු දෙවි දේවාතාවුන් වහන්සේලාගේත්, නවග්‍රහයන්ගේත් ආනුභාවයෙන් අපල උපද්‍රව දුරුවේවා" යි ප්‍රාර්ථනා කරමින් පෝරුවෙන් බස්‌සවනු ලබයි. පොල් ගෙඩියක්‌ බිඳීමත් සමගම දකුණු පාදය පෙරට තබා අභිනව යුවළ පෝරුවෙන් බසියි. මෙම සියලු කරුණු අනුව පැහැදිලි වන්නේ පුරාතන මංගල උත්සවයක්‌ යනු හුදු උත්සවයක්‌ පමණක්‌ම නොව, ආගම දහම සත්චාරිත්‍ර අනුව පැවැත්වූ පුණ්‍ය මහෝත්සවයක්‌ද වශයෙන්ද පැවති බවයි.
1. ප්‍රථමයෙන්ම මංගල පෝරුවට නැගීමට වරම් ගන්න. බුද්ධාගම අනුව නම් ප්‍රථමයෙන්ම “නමෝතස්ස” පාඨය තෙවරක් කියවන්න. ත්‍රිවිධ රත්නය වඳින කුමන හෝ ගාථා තුනක් කියවන්න. “සංසාර සාරෝඝ විනීතත නීසං.” වැනි ශබ්ද රසයද ඇති ගාථාවන් නම් ඉතා මැනවි. ඉන් පසු භූමිදේවි නමස්කාරය වූ “ චන්ද කුසුම මාලං” යන්න කියවන්න. ඉන් පසු පෝරවට නැගීම සඳහා අවසර ගන්නා කවියක් හෝ කවි කීපයක් කියවන්න. දැනට එවැනි කවි 6 ක් පමණ භාවිතා කරයි. කාලවේලාව අනුව කවි සංඛ්‍යාව ඔබම තීරණය කරන්න.උදාහරණයක් ලෙස එක කවියක් කියමි.
එදා සිදුහත් කුමරු හට බිම්බා කුමාරිය සරණ පාවා
උදාරව දෙනු ලැබු සුබ කරකාර මගුලෙදි මන පබෝවා
මුදාහල ලෙස යුවලගේ පා මඟුල් පෝරුව මතයි බෝවා
මෙදා පින්බර මෙනව යුවලක් මඟුල් පෝරුව මත නගීවා
2. දැන් සුබ නැකත උදාවී ඇත. මගුල්බෙර නාද මධ්‍යයේ යුවල පෝරුවට භාරකරුවන් යටතේ නඟී. එසේ නැගුනු විට කෙටි ආශිර්වාද සිලෝවක් කියන්න.
3. ඉන්පසු ඇත්තේ සඟල බුලත් හුවමාරුවයි.මෙහිදී බුලත් අතවල් 07 ක් දෙදෙනා අතර හුවමාරු වේ.බුලත් අතකට ඇති උපරිම බුලත් සංඛ්‍යාව 40 කි. අවම සංඛ්‍යාව 02 කි. සඟල බුලත් හුවමාරුවේදී බුලත් අතකට ගන්නේ අවම බුලත් සංඛ්‍යාවයි. බුලත් අතකට කාසියක් ද එකතුවේ. බුලත් අතවල් 07 න් කියවෙන්නේ මේ විශේෂ අවස්ථාවේදී අත්තා, මුත්තා, නත්තා, පනත්තා, කිත්තා, කිරිකිත්තා, මී ,මුත්තා යන හත්මුතු පරම්පරාව සමරන බවයි. උතුම් ජාතීන් මෙවැනි වැදගත් අවස්ථා වලදී තම අතීත පරපුර සමරති. බුලත් වලින් සංස්කෘතිය ද කාසි වලින් ආර්ථිකයද කියවේ. සඟල බුලත් හුවමාරුවෙන් සංකේත වන්නේ අද සිට දෙදෙනා අතර සංස්කෘතික ලෙස මෙන්ම ආර්ථික ලෙස ද සහජීවනයක් ඇතිවන බවයි.
4. ඉන්පසු ඇත්තේ තැලිපිලි පැළඳීමයි. වෛදික දහම අනුව සැමියාට බිරිඳගේ හිමිකම ලැබෙන්නේ මල් මාලයක් දැමීමෙනි. එදා ඒ මල් මාලය අද වන විට තැල්ලක් සහිත චේන් පොටක් දක්වා විකාශනය වී ඇත. සිඟාලෝවාද සූත්‍රයේ සඳහන් 4 වෙනි යුතුකම බිරිඳට ඉසුරු සම්පත් පැවරීමයි. 5 වෙනි යුතුකම ඇයට ඇඳුම් හා ආහාරපාන සැපයීමයි.
සූත්‍ර පිටකයේ සංයුත්ත නිකායේ සක්ක සංයුක්තයේ සක්දෙවි මිනිසුන් නමදින අවස්ථාවක් දැක්වේ. මේ සම්බන්ධයෙන් මාතලී දිව්‍ය පුත්‍රයා කරන විමසීමකදී සක්දෙවි පවසන්නේ තම යුතුකම් දන්නා සැමියන් වන්දනා කරන බවයි. මෙයින් පෙනෙන්නේ බිරිඳට යුතුකම් ඉටු කරන සැමියන්ට දෙවියන් පවා ගරු කරන බවයි.
5. ඉන් පසු මුදු මාරු කිරීම සිදුවේ.මුද්ද යනු සදාකාලික භාවයේ සංකේතයි.පෙරදිග වෙද නීතිය අනුව අතේ වෙදගිල්ලේ මුල් පුරුක හදවතට සම්බන්ධතාවයි. විශ්ව නීතිය අනුව ගැහැණියට වමතත් පිරිමියාට දකුණතත් විශේෂ වේ. සිංහල වෙද මහතා ප්‍රතිකාර වලදී පිරිමියාගේ දකුණතේ නාඩි බලයි. ගැහැණියගේ වමතේ නාඩි බලයි. හස්ත රේඛා ශාස්ත්‍රඥයා පිරිමියාගේ දකුණතේ රේඛා බලයි. ගැහැණියගේ වමතේ රේඛා බලයි.ඒ අනුව සදාකාලික බවේ සංකේතය හදවතට සම්බන්ධ වූ වෙදඟිල්ලේ මුල් පුරුකට පැළඳවීම මනාලියගේ වමතේ ද මනාලයාගේ දකුණතේ ද සිදු කරයි.
6. ඊළඟට ඇත්තේ අත පැන් වැඩීමයි. බිම්බිසාර රජු වේළුවනාරාමය පවරා දුන්නේ ද දෙවන පෑතිස් රජු මවමෙව්නාව පූජා කළේ ද වෙස්සන්තර රජු දේපොළ පවරා දුන්නේ ද අතපැන් වැඩීමෙනි. ඔබ කරන පින් ඔබේ මළගිය ඥාතියාට පවරන්නේ කෙසේද? පැන් වැඩීමෙනි.මෙය පැරණිම පවරා දීමේ චාරිත්‍රයයි.තම දියණිය සැමියාට පවරා දීම අත්පැන් වැඩීමෙන් සිදු කරනුයේ වෛදික දහම් නීතිය අනුවයි.
7. ඊළඟට ඇත්තේ මංගල පෝරුව මත දී පැන් වීදුරුව හා රස කැවිලි පිරිනැමීමේ චාරිත්‍රයයි. මෙය උම්මග්ග ජාතකයෙහි අමරාදේවි හා මෙහෞෂධ පඬිවරයා මුනගැසීම සිහිකරන්නකි. ආහාරයට පෙර පැන් පිරිනැමේ.
ඉන් පසු දෙදෙනා සහජීවනයෙන් ආහාර ගැනේ. ඉන් පසු නැවත පැන් පානය කරයි.මේ ජීවත් වීමේ කලාවයි.
8. බුදුරදුන් විවිධ අභියෝග ජයගත් බැවින් ඒ තේජසින් ජය මගුල් ඔබටත් ලැබේවා! යන පැතුම ජය මංගල ගාථා කියවීමෙන් ලැබේ.
9. ඔක්කාක රජ සමයේ සුබ්‍රහ්මා , සෝමසීලි යන බමුණු යුවළට ජාතක වූ බ්‍රහ්මජාලි කුමරිය දීගෙට යන විට මවගේ කිරි වල ණය ගෙවීමේ කථා වස්තුවක උපයෝගි කරගෙන කිරිකඩ සේලය පිරිනැමීමේ චාරිත්‍රය සාදා තිබේ. දියණියක මවකගෙන් පානය කරන ලද කිරි වල ණය කිසිදා පිරවිය නොහැකි බව මේ චාරිත්‍රයෙන් කියන පණිවිඩයයි.
10. ඊළඟට ඇත්තේ වැඩිහිටියන්ට බුලත් දීමේ චාරිත්‍රයයි.මහා මංගල සූත්‍රයේ 3,11,12 යන මංගල කරුණුද සප්ත අපරිහානි ධර්මයේ 4 වෙනි අපරිහානි ධර්මය ද දස පුන්‍ය ක්‍රියා වල 4 වෙනි පුන්‍ය ක්‍රියාව ද සිඟාලෝවද සුත්‍රයේ සදිසා නමස්කාරයෙන් නැගෙනහිර නමස්කාරය ද කිතුණු දස පනතේ 4 වෙනි පනත ද මෙම චාරිත්‍රයෙන් ඔපවත් කරයි.
11. ඊළඟට ඇත්තේ පෝරුවෙන් බැසීමේ චාරිත්‍රයයි.අවිවාහකයන් ලෙස භාරකරුවන් යටතේ පෝරුව දෙපසින් නැඟි යුවල විවාහකයන් ලෙස එකිනෙකාට භාරකරුවන් වෙමින් සුභ දිසාවට මුහුණ ලා පෝරුවෙන් බසී. පෝරුවෙන් බැසීමට පෙර වරම් ගැනීම සඳහා ආශිර්වාද කවි 08 ක් පමණ දැනට ලංකාවේ භාවිතා කෙරේ. කාලවේලාව කළමණාකරණය කරමින් මින් කීපයක් ගායනා කිරීමට පුළුවන.
12. පෝරුවේ චාරිත්‍ර වල අවසාන අංගය පෝරුවෙන් බැස පහන දැල්වීමයි. පහනක් දැල්වෙන විට අඳුර පලා යයි. අඳුර පලා යන විට මඟ හොඳින් පෙනේ.මේ ආලෝකවත් වන්නේ නව යුවලගේ ජීවිතයයි.ජීවන මාර්ගයයි. පහන දල්වන විට මඟුල් බෙර වාදනය කෙරේ.
මේ චාරිත්‍රය කරන විට අවස්ථානුකූ®ලව දළඳා අෂ්ඨකය, ශ්‍රීවිෂ්ණු අෂ්ඨකය, අට විසි විවරණ අෂ්ඨකය, කන්ද කුමාර අෂ්ඨකය, මහා මංගල අෂ්ඨකය, නවග්‍රහ මංගල අෂ්ඨකය, ගණේෂ අෂ්ඨකය, දැඩිමුණ්ඩ අෂ්ඨකය, නාරායන අෂ්ඨකය, බෞද්ධ අෂ්ඨකය,අෂ්ඨදේව, මංගල අෂ්ඨකය පත්මාවතී අෂ්ඨකය, වැනි අෂ්ඨකයන් අතුරින් කීපයක් ගායනා කර චාරිත්‍රය ඔපවත් කිරීමට චාරිත්‍රවේදියා සමත් වෙයි.
සිංහල පාරම්පරික සිරිත් රැකගනුවස් අන්තර්ජාලය ඇසුරින් එරන්ද ලක්මාල් විසින් ගෞතම බුදුසසුන තුල මේ ලිපිය පලකල වගයි.
Thursday, March 21, 2013
උච්ඡු පේ‍්‍රත වස්තුව
උච්ඡු පේ‍්‍රත වස්තුව
පොල්ගහවෙල මහමෙවුනා භාවනා අසපු නිර්මාතෘකිරිබත්ගොඩ
ඤාණානන්ද හිමි
’ස්වාමිනි මට මහ විශාල උක් වනයක් පහළ වෙලා තිබෙනවා. මේක ලොකු පුණ්‍ය ඵලයක්. ඒ වුණාට දැන් ඒක මගේ පාවිච්චියට ලැබෙන්නේ නැහැ. මේ මොන වගේ කර්මයක විපාකයක් ද? කියා පවසනු මැනවි. එක් උක් ගසක් කන්ට ඕන කියලා මම යම්කිසි උත්සාහයක් ගන්නවා. මම එහෙම අනුභව කරන්නට ඕන කියලා උත්සාහ කරද්දී ඇති වෙන්නේ මහන්සියක්ම යි. උක් කොලවලට මාව කැපෙනවා. එවිට මගේ් ශරීර ශක්තිය නැතිව යනවා. දුකට පත් වෙනවා භාග්‍යවතුන් වහන්සේ වේළුවන විහාරයේ වැඩ වාසය කරන කාලයේ මෙම දේශනාව වදාළ සේක.
එක්තරා මිනිසෙක් උක්දඬු මිටියක් කර තබාගෙන එක් උක්දඬු කැබැල්ලක රස බලමින් ගමන් ගත්තා. ඒ වෙලාවෙහි සිල්වත් කල්‍යාණ ධර්ම තිබෙන එක් උපාසකයෙක් සමඟ ගමන්ගත් බාල දරුවෙක් උක්දඬු දැක උක්දඬු කැබැල්ලක් ඉල්ලා හඬා වැටුණා උපාසකතුමා හඬන දරුවා දැක උක්දඬු ගෙනයන මිනිසාට කථා කළා. නමුත් අර පුරුෂයා උපාසකයා සමඟ කිසිවක් කථා කළේ නැහැ. උපාසකතුමා හඬන දරුවා පෙන්වා ‘මේ දරුවාට උක්ගස් දඬු කැබැල්ලක් දෙන්නැයි’’ කියා සිටියා. ඒ අසා ඒ මිනිසා නො ඉවසමින් අවමන් සිත් උපදවාගෙන අනාදරයෙන් එක් උක් දඬු කැබැල්ලක් පිටු පසින් වීසි කරනු ලැබුවා.
ඔහු කාලයකට පසුව කළුරිය කොට බොහෝ කාලයක් පුරුදු කරන ලද ලෝභකමේ විපාක ලෙස පේ‍්‍රත යෝනියේ ඉපදුනා. එහි ඵලය නම් ස්වකීය කර්මයට සමාන වුණා. අට කිරියන් (අමුණු තිස් දෙකක්) පමණ පැතිර පවතින වූ මෝල්ගස් පමණ උක්ගස් වලින් ගැවසී ගත් මහත් උක් වනයක ඒ පේ‍්‍රතයා උපත ලැබුවා. උක්දඬු කනු පිණිස පේ‍්‍රතයා උක් වනයට යනවිට උක් ගසේ පත්‍ර ඔහුට හිංසා පීඩා ගෙන දුන්නා. උක් කොළ කෙළින් වී ඔහු කැපී ගියා. පේ‍්‍රතයා ඒ වේදනාවෙන් සිහිසුන්ව වැටුණා.
එක් දිනක් මුගලන් මහ රහතන් වහන්සේ පිඬු පිණිස වඩින අතරමඟදී මේ පේ‍්‍රතයා දුටුවා. ඒ පේ‍්‍රතයා රහතන් වහන්සේ දැක තමන් විසින් කළ කර්මය පිළිබඳව විචාරමින් මෙසේ කියා සිටියා.
’ස්වාමිනි මට මහ විශාල උක් වනයක් පහළ වෙලා තිබෙනවා. මේක ලොකු පුණ්‍ය ඵලයක්. ඒ වුණාට දැන් ඒක මගේ පාවිච්චියට ලැබෙන්නේ නැහැ. මේ මොන වගේ කර්මයක විපාකයක් ද? කියා පවසනු මැනවි.
එක් උක් ගසක් කන්ට ඕන කියලා මම යම්කිසි උත්සාහයක් ගන්නවා. මම එහෙම අනුභව කරන්නට ඕන කියලා උත්සාහ කරද්දී ඇති වෙන්නේ මහන්සියක්ම යි. උක් කොලවලට මාව කැපෙනවා. එවිට මගේ් ශරීර ශක්තිය නැතිව යනවා. දුකට පත් වෙනවා. මම වැලපෙනවා. මේ විපාකය මට ලැබුණේ් මොන කර්මයක් නිසා ද? මම හොඳටම වෙහෙසට පත්වෙලා බිම ඇදගෙන වැටෙනවා. තද අව්වෙන් රත්වුණු පොළොවේ මාළුවෙක් වගේ දඟලනවා. මම වැළපෙනකොට ඇස්වලින් කඳුළු ගලාගෙන යනවා. ස්වාමිනි, මේ විපාකය මට ලැබුණේ මොන කර්මයක් නිසාද කියලා පැවසුව මැනව.
මම පුදුමාකාර බඩගින්නකින් ඉන්නේ. මට ක්ලාන්තයි. පිපාස යි. අධික පිපාසයෙන් දුක් විඳීන මම මිහිරි සැපයක් නම් විඳල නැහැ. ස්වාමිනි මම ඔය කාරණය ගැනයි අහන්නේ. මට මේ උක් රසය පාවිච්චි කරන්නට ලබා ගන්නේ කොහොමද?
ඔය ඇත්තා පෙර ජාතියක මිනිස් ලෝකයේ ඉන්න කාලේ තමන්ගේම අතින් පව් කෙරිලා තිබෙනවා. මම දැන් ඔබට ඒ විස්තරය කියන්නම්. ඔබ එය අසලා මේ විදිහට දැනගන්න.
ඔබ එක් දිනක් උක් දණ්ඩක් හප හපා ගියා. එතකොට ඔබේ පිටුපස්සේ එක උපාසකයෙක් ආවා. ඔහු ඔබ සමඟ කථා කළත්. ඔබ කථා කළේ නැහැ. එවිට ඔහු ආර්ය පුත්‍රය, උක්දඬු කැබැල්ලක් දෙනු මැනව කියා ඉල්ලා සිටියා. එවිට ඔබ හිත නො පහදවාගෙන පිටිපස්සෙන්ම යි ඔහුට උක් දඬුව දුන්නේ. ඒ කර්මයේ විපාකය යි මේ.
දැන් ඉතින් පේ‍්‍රතය, ඔබත් පිටුපසින් පිටුපසට ගොස් උක්දඬුව ගන්න ඕන. එහෙම අරගෙන ඇතිතාක් කන්න. එවිට එයින් ඔබට සතුටක් ඇතිවේවා. තුටුපහටු වෙලා ඔදවැඩුණු සිතින් ප්‍රමුදිතව ඉන්නට පුළුවන් වේවි.
ඒ පේ‍්‍රතයා පිටුපස්සෙන් පිටුපස්සට ගොස් උක්දඬු අරගෙන ඇති තරම් කෑවා. ඒකෙන් ඔහුට සතුටක් ඇතිවුණා. තුටුපහටු වුණා. ඔද වැඩුණු සිතින් ප්‍රමුදිතව ඉන්නට පුළුවන් වුණා.
පේ‍්‍රතයා රහතන් වහන්සේට උක්දඬු පූජා කළා. ඔහුට අනුකම්පාවෙන් ඒ උක් දඬු ගෙන උන්වහන්සේ වැළඳුවා. ඉන්පසු පේ‍්‍රතයා විශාල උක්ගසක් රහතන් වහන්සේට පූජා කළා. ඔහුට අනුග්‍රහ පිණිස ඒ උක්ගස මුගලන් මහ රහතන් වහන්සේ විසින් වේළුවනාරාමයට ගෙනවිත් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පිදුවා. උන්වහන්සේ භික්ෂු සංඝයා සමඟ එය පරිභෝග කොට පේ‍්‍රතයාට පින් අනුමෝදන් කළා. පේ‍්‍රතයා පහන් සිත් ඇතිව ඒ පින අනුමෝදන් වුණා. එදා සිට සුවසේ ඔහු උක්ගස් අනුභව කළා.
කුමාර පේ‍්‍රත වස්තුව
තථාගතයන් වහන්සේ ජේතවනාරාමයේ වැඩ වාසය කරන කාලයේදී පේ‍්‍රතයෝ දෙදෙනෙකු අරභයා මෙම දේශනාව වදාළා.
සැවැත්නුවර වනාහි කොසොල් රජුගේ පුත්‍රයන් දෙදෙනෙකුගේ යෞවන මදයෙන්් මත්වී පරදාර සේවනයේ යෙදෙමින් බොහෝ අකුසල කරමින් ජීවත් වුණා. ඔවුන් කාලයක දී කලුරිය කොට දිය අගලක් මතුපිට පේ‍්‍රතයන් වී ඉපදුනා. ඔවුන් රාත්‍රියේ දී භයානක ශබ්දයකින් කෑ ගැසුවා. මිනිසුන් ඒ අසා බියෙන් තැතිගෙන සිටියා. ඔවුන් සාකච්ඡා කොට බුදුරාජාණන් වහන්සේ ප්‍රමුඛ මහ සඟරුවනට වැඩමවා දානයක් පූජා කර මේ සියලු සිද්ධීන් භාග්‍යවතුන් වහන්සේට පවසා සිටියා.භාග්‍යවතුන් වහන්සේ උපාසකවරුනි, ඒ ශබ්දය ඇසීමෙන් ඔබලාට කිසිදු අන්තරාවක් සිදු නොවේ යැයි පෙර කථා ප්‍රවෘත්තියක් මෙසේ වදාළා.
හිමාල පර්වතය පැත්තේ ‘සැවත’ කියලා නුවරක් තිබෙනවා. එහේ රාජ පුත්‍ර වූ කුමාරවරු දෙදෙනෙක් සිටියා. ඔවුන් කාම සම්පත් වලට ප්‍රමාද වුණා. ඒ ජීවිතයේදීි ලැබුණු සැපයට ගිජුවෙලා ගියා. අනාගත ජීවිතවලත් හොඳින් සිටින්න ඕන කියන කරුණු දැක්කේ නැහැ.
ඔවුන් මිනිස් ලොවින් චුතවුණා පරලොවදී පෙරේත ලෝකයට ගියා. ඔවුන් ඒ කලින් ජීවිතයේ දී තමන් විසින්් කරගත්තු පාප කර්ම නිසා මේ නුවරට ආසන්නයේම ඉපදී මේ විදිහට කෑ ගසනවා
අපට දන් දෙන්න ඕන තරම් වස්තුව තිබුණා. දන්පැන් පිළිගන්වන්නට සුදුසු බොහෝ ආර්යයන් වහන්සේලා වැඩ සිටියා. අපට යම් සැප ලබාදෙන සුළු පිනක්වත් කර ගන්න බැරි වුණා.
අප කිසිම කර්මයක් නිසා ඒ රාජ කුලයෙන් චුත වෙලා මේ බඩගින්නෙන් පිපාසයෙන් පීඩා විඳ විඳ ඉන්න පෙරේත ලෝකයේ ඉපදුනා. ආයේ ඉතින් මීටත් වඩා පවක් තිබෙනවා ද? අප මිනිස් ලොවදී හාම්පුතාලා වෙලා හිටියේ. නමුත් පෙරේත ලෝකයේ දී අප හාම්පුතුන් නොවෙ යි. උසස් මනුස්ස ආත්මයෙන් චුත වෙලා හීන වූ පේ‍්‍රතයන් බඩගින්නෙන් පිපාසයෙන් ඇවිද ඇවිද යනවා. සැප සම්පත්වලින් මත්වෙලා හිටපු නිසයි මේ ආදීනවය හටගන්නේ. මේක තේරුම් ගත් මනුස්සයා සැප සම්පතට ගන්න එක දුරු කරන්න ඕන. එතකොට දෙව් ලොවටම යනවා.
යසස වැඩෙන නොපමා බව
යසස වැඩෙන නොපමා බව
නමෝ තස්ස භගවතෝ අරහතෝ
සම්මා සම් බුද්ධස්ස
උට්ඨානවතෝ සතිමතෝ
සුචිකම්මස්ස නිසම්ම කාරිනෝ
සඤ්ඤතස්සච ධම්ම ජීවිනෝ
අප්ප මත්තස්ස යසෝභි වඩ්ඪති
පින්වත්නි!
සම්මා සම්බුදුරජාණන් වහන්සේ රජගහ නුවර වේළුවනාරාම මහාවිහාරයෙහි වැඩවසන
සමයෙහි කුම්භඝෝෂක නම් සිටුපුත්‍රයා නිමිති කරගෙන ඉහත ගාථා ධර්මය දේශනා
කර වදාළ සේක.රජගහනුවර මහසිටුවරයාගේ මන්දිරයේ සියලුදෙනාම ‘අභිවාතක’ නම් මාරාන්තික රෝගයකින් පීඩා විඳින්නට විය. එමෙන්ම එම පළාතේ පැතිර පැවති එම පීඩාකාරී රෝගයෙන් මිදී ජීවත්වන්නට අවශ්‍ය කෙනෙකු වේ නම් බිතිත්යක් හාරා පලා යා යුතු ය. මෙම සිටුපවුලේ දෙමව්පියන්ද එම රෝගාබාධයයෙන් පීඩිතව මරණාසන්නව තම පුතණුවන් දෙස බලා ‘පුතණුවනි’ දැන් අපේ ජීවිත ගැන අපේක්‍ෂාවක් නැත. ඔබ මෙම රෝගයෙන් බේරී ජීවත්වීමට බිත්තියක් බිඳ ඈත පළාතකට ගොස් ජීවත් වන්න. අසවල් ස්ථානයේ සතළිස් කෙළක් ධනය නිධන්කොට ඇත. යළි පැමිණි දිනක ඒවා රැගෙන වියදම් කරන්න යයි කියා මිය පරලොව ගියහ.
සිටුපුතාද දෙමවුපිය ඔවදන් පිළිගෙන අඬමින් මරණ බියෙන් පලාගොස් කඳුකර පෙදෙසක දොළොස් වසරක් දිවි ගෙවා යළි සිටුගෙදරට අවුත් ධනය නිධන් කළ ස්ථානය පිරික්සා යථාපරිදිව තැන්පත්ව ඇති බව දැනගත්තේ ය. එහෙත් මෙතරම් ධනයක් මාසතුව ඇතත් ඒවා පරිහරණය කිරීම ක්‍ෂණිකව සුදුසු නැතැයි නුවණින් සිතා දුගී දුප්පත් වේශයක් ගත්තේ ය.
වසර ගණනක් ඈත පළාතක සිටිය බැවින්ද, දන්නා හඳුනන අය නැති බැවින්ද, ධන නිධාන සලකුණු රහසිගතව සිතේ තබාගෙන ගෙයින් ගෙට බැලමෙහෙවර කරමින් දිවිගෙවන්නට විය. කලක් ගතවන විට මොහුට දිනපතා කම්කරුවන් ප්‍රබෝධ කරන රැකියාවක් ලැබිණි. ගොවියන් කම්කරුවන් වෙළෙන්දන් පහන්දොර නැඟිටවීම ඔහු සතු කාර්ය විය. හිරු උදාවීමට පෙර ඉතා ශබ්ද නගා කම්කරුවන් අවධිකරවන හඬ නිසා ඔහුට ‘ඝෝෂක’ යන නම ව්‍යවහාර විය.
අලුයම පිබිදී සිටි බිම්බිසාර රජතුමන්ටද මේ ශබ්දය ඇසී රාජසේවකයන් යවා ඔහු කැඳවාගෙන එනලෙස නියම කළහ. බිම්බිසාර රජතුමා ශබ්දයෙන් පුද්ගලයන් හඳුනා ගන්නා ශබ්ද විද්‍යාව පිළිබඳ විශේෂඥ දැනුමකින් යුක්ත වූහ. මේ නිසා ඝෝෂකගේ ජීවිතය ගැන තොරතුරු විමසා දැන ඔහු සතු හතළිස් කෙළක් ධනය රථවලින් ගෙන්වා මෙතරම් ධනයක් සතු මෙම ඝෝෂක බැලමෙහෙවර කරමින් ජීවත්වීමේ පුද්ගල තතු හා උපාය මාර්ග ජනතාවට පහදා දුන්හ.
තවද රජතුමා මහත් සත්කාර සම්මාන සහිතව සිටු තනතුරු ද ප්‍රදානය කළහ. එමෙන්ම රජතුමා සිටුවරයා සමඟ බුදුරදුන් වෙත පැමිණ සියලු තතුද විස්තර කළහ.
බුදුරජාණන් වහන්සේද මහරජ මෙම ඝෝෂක සිටුගේ ජීවිතය ධාර්මිකය, වීර්යවන්තය, ප්‍රඥා වන්තය. එවැනි අයගේ ජීවිතය ධනයෙන් ඉසුරු බවෙන් ප්‍රභාමත් වන්නේ යැයි දක්වා ඉහත ගාථා ධර්මය දේශනා කළ සේක. “පින්වත්නි” මෙම ගාථා ධර්මයෙන් දහම් කරුණු හතක් පෙන්වා දී ඇත.
උට්ඨානවතෝ උත්සාහවන්තව ක්‍රියා කළ යුතු යි. එය ඇතිවීමට තමා කරන කාර්ය පිළිබඳ සාමාන්‍ය ප්‍රතිඵල සාධන හැඟීමක් තිබිය යුතු ය. සහජ පුරුද්දෙන් සමාජයෙන් සාධනීය කාර්යයෙන් ලබන මූලික අවබෝධය විසින් කායික මානසික ප්‍රබෝධයක් පියවර තැබීමේ වීර්යයක් ඇතිවේ. කුශලානුගත වීර්යය මතුමත්තෙහි ඉදිරි පියවර මානසික වශයෙන් ප්‍රසාරණයක් ඇතිවීම ස්වාභාවික ය.
බෝධි සත්වයන් වහන්සේ නියත විවරණයේ පටන් ආරම්භ කරන පාරමිතාවන් අතර වීර්ය පාරමිතාව නිසා සියලු පාරමී ධර්මයන් ක්‍රියාත්මක කිරීමේ දී පෙරට එන බාධක අභිබවා ගමන් කරති. එමෙන්ම වීර්ය බෞජ්ඣංග ධර්මයකි. එම වීර්යයෙන් බුදු පසේ බුදු මහරහත් පදවි ලබාගන්නට චිත්ත සන්තානයේ නීවරණ ධර්මයන් පහකොට ධ්‍යාන, විදර්ශනා මාර්ගඵල සාධනයට යොමු කෙරේ.
සතිමතො
සෑම කාර්යයකදීම සිහිය අවශ්‍ය වන අතර විශේෂයෙන් දීර්ඝ කාලයක් තුළ පවත්නා
සත්ව සන්තානගත ලෝභාදී ක්ලේශ ධර්මයන් නැති කිරීමට ඒවා එකිනෙක හඳුනාගැනීම
ප්‍රහාණය කිරීම කමටහන්වලට සිත ආරෝපණය සිහියෙන්ම කළ යුතු වේ. සමථ
භාවනාවේ දී චිත්ත ඒකාග්‍රතාවය ඇතිවීමට පදනම වන්නේ සතියයි. සුචිකම්මස්ස
- කාය, වාග්, මනෝ කර්ම පිළිබඳ පවිත්‍රතාවය කුසල් කිරීමේදී අවශ්‍ය වේ.
විශේෂයෙන් ලෞකික ජීවිතය ආරක්‍ෂාවන්ගේ සමෘද්ධියට පත්වන්නේ කායවාග්
කර්මයන්හි පවිත්‍රතාවයෙනි. ප්‍රාණ ඝාත, අදත්තාදාන කාම මිථ්‍යාචාර යන
අපවිත්‍ර කර්මවලට සන්තානයේ නම්‍යතාවය බහුලය. එමෙන්ම එවන් කර්ම කිරීමෙන්
ලබන ආශ්වාදය මොහොතක් පාසා සිත නීවරණයන්ගේ ප්‍රවාහයෙන් කිලිටිවන්නේ ය.
අතෘප්තිකර සන්තානගත ආශ්වාද ජනක චිත්තාවලිය මරණින් මතු සතර අපායට අරමුණු
වන්නේ ය.කෙනකු වචන භාවිතා කරන්නේ සන්තාන ගත අරමුණු අනුවය. සිත අපවිත්‍ර කරන අරමුණු බොහෝ වේලාවක් තබාගැනීමෙන් එයට සමගාමීව වාග් ද්වාරයද ක්‍රියාත්මක වීමෙන් බොරු, කේලාම්, අසභ්‍ය හිස් වචන භාවිතය අපමණ වේ. එයින් තම ආත්මය කිලිටි වේ. තමාට තමා හතුරෙකු බවට පත්වේ. අපවිත්‍ර සන්තානයෙන් කරන කියන සෑම දේම පුද්ගලයාගේ පරිහානියට හේතුවේ. මරණින් මතු සතර අපායේ ඉපදීමට හේතුකාරක වේ. කාය වාග් මනෝ යන ද්වාරත්‍රයේ පවිත්‍රත්ත්වය දසකුසල ධර්ම වර්ධනයට හේතුවේ. එමෙන්ම සමථ විදර්ශනා භාවනාවෙන් දෙලොව ශාන්තිය භවාන්තයේ උතුම් නිවන් සම්පත් ලැබීමට පවිත්‍ර චේතනාවේ ශක්තිය මූලාධාර වේ.
නිසම්මකාරිනෝ
වෛද්‍යවරයෙකු රෝග නිදානය සොයා දැනගෙන රෝගාබාධයට නියමිත ප්‍රතිකාරය
ලබාදෙන්නාසේ ලෞකික ජීවිතය මෙන්ම ලෝකෝත්තර ජීවිතයද සරුකරගන්නාට විමංසනය
අත්‍යවශ්‍ය වේ. මෙයට අභිධර්මයේ මනසිකාරය යයිද දක්වා ඇත. එයට විශේෂ
බුද්ධියක් මෙන්ම සිහියක් ද සමාධියක් ද තිබිය යුතු වේ.
සඤ්ඤතස්සච
කය, වචනය, මනස යන ද්වාරත්‍රයේ සංවර බව නිර්වාණ ගාමි ප්‍රතිපදාව වේ.
සාර්ථකත්වයට අත්‍යවශ්‍යම වේ. කය වචන දෙකේ සිල් ගුණයද සිතේ සමාධි ගුණයද
ලෞකික ලෝකෝත්තර සුබ සාධනයට මූලාධාර වන බව සහේතුකව බුදුරදුන් විසින් යළි
යළිත් දක්වා ඇත.කයින් වචනයෙන් හා මනසින් සෑම කාරණයකදීම සංවරවීම ඉතා යහපත් වේ. එය නිවනට මාර්ගයයි. එයින් සීලයත් සීලයෙන් සමාධියත් ඉන් ප්‍රඥාවත් වර්ධනය වේ.
ධම්ම ජීවිනෝ - ලෞකික ජීවිතය සාරවත් වන්නේ ධාර්මික ජීවන ප්‍රවෘත්තියෙනි. වංචාවෙන් රැස්කරන ධනය සොරසතුරු කරදර අපමණ ඇතිවීමට හේතුකාරක වේ.
අප්පමත්තස්ස
මුලානොවූ සිහි ඇතිබවද දෙලොව ශාන්තියට සසරදුකින් මිදී නිවන් සුවෙන්
සැනසීමට මහෝපකාරී වේ. මෙසේ දැක්වූ උතුම් සප්ත ගුණාංගයන් ගෙන් සම්පූර්ණ
වූ පුද්ගලයාගේ භෞතික සම්පත් කීර්ති වර්ණනාව වර්ධනය වන්නේ ය. මෙම දහම්
කතාවෙන් හා උතුම් ධර්මය අවබෝධ කරගැනීමෙන් ඔබ සැමට ජාති, ජරා මරණාදී
සසරදුක් නැතිකොට පරම ශාන්ත නිවනින් සැනසීමට හේතු වාසනා වේවා!ඔබ සැමට තෙරුවන් සරණයි.
Subscribe to:
Posts (Atom)